Victor Muller is terug bij af

Nu de stofwolken van de turbulente dag van gisteren zijn opgetrokken, staat Victor Muller met lege handen. Het Zweedse avontuur met Saab is voor de flamboyante ondernemer voorbij, zijn persoonlijke investering van 13 miljoen euro is in rook opgegaan. Nu Saab wegvalt, rest Muller slechts Spyker. Net zoals voor de overname van Saab.

De mislukking met Saab is voor Muller een forse nederlaag. Maar hij neemt de schuld voor de mislukking niet op zich. Hij heeft alles gedaan wat hij kon om van Saab een succes te maken, herhaalde hij gisteren tijdens zijn persconferentie meermaals.

Vergeten lijkt dat Saab onder het bewind van Muller al snel een gierend tekort aan geld had. De geraamde verkoopaantallen werden niet gehaald. Daardoor klopte de aanname op basis waarvan Muller winst voor Saab in 2012 voorspelde, niet meer. Al vóór het einde van 2010 was duidelijk dat er bij de verkoopaantallen van toen snel geldgebrek zou ontstaan. Er werd toen echter geen additionele financiering aangetrokken om een buffer te vormen. Achteraf is dat het begin van de ellende.

Beschuldigingen
Opvallend was, dat Muller gisteren uitgebreid de gelegenheid nam om beschuldigingen te uiten naar partijen die er volgens hem wel schuldig zijn aan dat het zo ver heeft kunnen komen. Bewindvoerder Guy Lofalk kreeg ervan langs. Volgens Muller is Lofalks optreden richting General Motors de oorzaak dat de relatie met GM sterk verslechterde.

Echter, ruim voordat Lofalk in beeld was, lukte het evenmin. De deal van juli waarin Youngman en Pang Da 24% en 29,9% zouden nemen in Swan ketste immers af. Muller beweert dat die deal aan de afspraken voldeed en dat GM akkoord had zullen gaan, maar feit is dat er niets van terecht is gekomen. GM zegt toen nooit een serieus voorstel te hebben ontvangen.

Evenzo kreeg de Europese Investeringsbank (EIB) het verwijt dat zij een vroege oplossing onmogelijk heeft gemaakt. In april van dit jaar, toen de problemen een maand oud waren, waren die met 20 à 30 miljoen euro op te lossen geweest, stelt Muller. In april lag er een overeenkomst waarin Vladimir Antonov een deel van het vastgoed zou kopen.

De EIB blokkeerde de deelname van Antonov echter. Intussen weten we dat er inderdaad kanttekeningen te plaatsen zijn bij de jonge Russische bankier. Hij wordt verdacht van het leegroven van zijn eigen Snoras-bank. Hij is opgepakt en zijn bank is genationaliseerd.

Spyker
Muller zelf heeft van de ene op de andere dag niets meer te doen. Dat moet even wennen zijn na de slopende tijd die achter hem ligt. 'I will be home for Christmas' zei hij gisteren met gevoel voor understatement. Maar Muller lonkt alweer naar Spyker. Hij noemde de sportwagenfabriek gisteren zijn 'baby', terwijl hij er sinds de overname van Saab nauwelijks aandacht aan heeft besteed.

Spyker was door Saab bijzaak geworden. De sportwagenfabriek zou verkocht worden aan de schimmige Amerikaanse investeerder North Street Capital, maar die deal lijkt niet meer dan de zoveelste niet nagekomen belofte.

Misschien is het ook maar beter dat Spyker bij Swan blijft. Dan heeft Muller nog wat te doen. Maar ook hier begint het met het bekende scenario: een zoektocht naar geld. Niet alleen Saab, maar ook Spyker ligt al veel te lang stil. Sinds de productie eind 2009 van Zeewolde naar het Britse Coventry is verplaatst, is daar nauwelijks iets gebeurd. Muller mag ten tweede male proberen een stilstaande autofabriek te herstarten. De omvang is kleiner, maar het probleem is even groot.

Toch een lichtpuntje?

Het lijkt ongelofelijk, maar Victor Muller ziet toch nog een lichtpuntje. In een conference call met dealers en marktpartijen zegt Muller vandaag dat er partijen geïnteresseerd zijn in een doorstart van Saab.

Een partij heeft zich al gemeld en aan Muller gevraagd om te assisteren bij het sluiten van een deal waarin die partij Saab uit de boedel kan kopen zodra er een curator is aangesteld.

Het Zweedse faillissementsrecht maakt het volgens Muller mogelijk om een bedrijf dat failliet is verklaard, weer te laten herleven zonder dat het in stukken uiteen valt. Hij verwacht dat er meerdere partijen zullen zijn die interesse hebben in de boedel van Saab.
En zo weet de onverbeterlijke optimist Muller zelfs op zijn zwartste dag nog een positieve draai aan de zaak te geven.

Koudwatervrees bij Youngman wordt Saab fataal

Hoogstpersoonlijk toog Victor Muller vanochtend naar de rechtbank in Vänersborg om het faillissement voor Saab aan te vragen. Hij kon niet anders meer nadat Youngman was afgehaakt.

Hij is teleurgesteld en boos, zei Muller vanochtend tegen de Zweedse pers. En hij oogde vooral vermoeid na een weekend lang onafgebroken te hebben geprobeerd om Saab te redden.

Afgelopen zaterdag leek de zaak al verloren toen General Motors voor de derde keer 'nee' zei tegen het plan om Youngman te laten investeren in Saab. De halsstarrige houding van GM leidde tot koudwatervrees bij Youngmans vertegenwoordiger Rachel Pang. Wat zij ook deed, haar inspanningen voor Saab leken hoe dan ook geen kans van slagen te hebben. Dat zorgde ervoor dat Youngman weigerde nog meer geld in Saab te steken. Het geld voor de loonbetalingen van november en december, dat vanochtend bij Saab had moeten zijn, kwam dus niet.

GM:'Nee'
Ook de allerlaatste voorstellen werden maandagochtend door GM met 'nee' beantwoord, waarna Muller besloot tot de faillissementsaanvraag. Het is voor de entrepeneur de nederlaag die hij tot elke prijs wilde voorkomen. Maar zijn opties waren uitgeput. Youngman was zijn laatste strohalm.

Heel Zweden leeft mee met de werknemers van Saab die hun baan verliezen. Ook burgemeester Paul Akerlund van Trolhättan, die zelf bij Saab heeft gewerkt, spreekt hen moed in met de hoop op een doorstart.

Mullers persoonlijke financiële deconfiture
Maar voor Victor Muller gaat er meer verloren dan alleen het directeurschap van Saab. Hij ziet zijn belang in Saabs moederbedrijf Swedish Automobile (Swan) nu definitief waardeloos worden. Doordat Saab als belangrijkste activiteit wegvalt uit Swan, verschrompelt de beurskoers van Swan vanochtend en daarmee de waarde van Mullers belang. De overgebleven verlieslatende dochter Spyker zal de koers niet vooruithelpen, integendeel.

Met het faillissement van Saab volgt dus Mullers persoonlijke financiële deconfiture. Hij heeft vele miljoenen in Swan gestoken, vanaf de oprichting van (toen nog) Spyker Cars in 2000. Zijn plan was om het beursfonds met inbreng van Saab in waarde te laten stijgen en aldus winst te maken op zijn belang door na verloop van jaren te cashen. Die mogelijkheid is nu verloren. Het avontuur met Saab is voorbij.

Saab vraagt rechtbank om faillissement

http://www.vanersborgstingsratt.domstol.se/Om-Sveriges-Domstolar/Pressrum/Nyheter-och-pressmeddelanden/Konkursansokan-fran-Saab-bolagen/

D-day voor Saab. De messen zijn geslepen

Iedereen houdt de adem in voor morgen. Dan vindt de cruciale rechtszitting plaats die bepalend is voor het lot van Saab. Dit weekend hebben partijen de messen geslepen.

General Motors zette de zaak op scherp door zaterdag te melden dat het ook tegen de nieuwste deal tussen Saab en Youngman is. Victor Muller en reageerde geprikkeld door te stellen dat GM niets te zeggen heeft over die nieuwe deal, omdat die voldoet aan de afspraken met GM en het eigendom van Saab niet verandert.
De beoogd bewindvoerder van Saab, Lars Söderqvist, sloot zich daarbij aan. Hij beweert dat GM wel akkoord moet gaan met een deal die conform de afspraken over de eigendomsverhoudingen van Saab is. Het kamp-Muller doet er dus alles aan om zorgen over een herhaald 'no' vanuit GM te temperen.

De nieuwe deal met Youngman houdt in dat er een nieuwe joint venture wordt gevormd als dochteronderneming onder de holding Swedish Automobile (Swan) waarin Saab technologische ontwikkeling inbrengt en Youngman geld. Zodoende blijft het eigendom van Saab bij Swan en heeft Youngman alleen verbintenis met de nieuwe joint venture.

In theorie past dat binnen de afspraken met GM. Maar we weten intussen dat GM zonder meer wil voorkomen dat zijn technologie binnen de invloedssfeer van Chinese partijen komt. Dat schaadt de positie van GM's eigen joint venture in China met de Shanghai Automotive Industry Corporation (SAIC), één van de vier grootste autoproducenten van China. Om zijn blokkade te handhaven kan GM het spelletje ook vuiler spelen. De Amerikanen kunnen simpelweg de levering stopzetten als er een deal komt die ze niet bevalt, maar die ze naar de letter van de contracten niet kunnen afwijzen. Eenzijdige contractbreuk dus.

GM kan het hard spelen. Saab daarentegen moet voorzichtig zijn. Het is voor Saab absolute noodzaak om vriendjes te blijven met de mannen uit Detroit. De levering van onderdelen en het gebruik van de licenties mag niet in gevaar komen, want zonder GM kan er geen enkele Saab van de band rollen.

In dit krachtenveld moeten morgenmiddag vanaf 13.00 uur drie Zweedse rechters een oordeel vellen over de levensvatbaarheid van Saab en het nut van voortzetting van de reorganisatieperiode. Ongetwijfeld zal er morgen een plan op tafel komen aan de hand waarvan Victor Muller met verve zal betogen dat Saab toekomst heeft met de miljoenen van Youngman. Het is zijn laatste kans. Maar de opstelling van GM maakt die wel heel minimaal.

Bewindvoerder van Saab: wie volgt?

Bewindvoerder van Saab lijkt geen aantrekkelijk baantje. De beoogd opvolger van Guy Lofalk was niet eens één dag in functie toen hij zich al terugtrok. Maar er is alweer een nieuwe man gevonden.

Curieus is het wel. Afgelopen woensdag dienden Guy Lofalk en Saab samen het verzoek in om Lofalk van de zaak af te halen. Daarin noemden ze meteen Lars-Henrik Andersson van advocatenkantoor Lindahl als opvolger. Die pakte donderdag echter de telefoon om de rechtbank te melden dat hij niet beschikbaar was. De reden daarvoor is niet bekend.

Saab-soap
Het is de zoveelste opmerkelijke wending in de Saab-soap die nu al zoveel maanden duurt. Nog wonderlijker is dat Saab donderdag inderhaast met een nieuwe naam op de proppen kwam: Lars Söderqvist van advocatenkantoor Hökerberg en Söderqvist.

Söderqvist is wel beschikbaar. Hij weet zelfs al het een en ander van het financieringsplan voor Saab dat in de maak is, onthulde hij tegen de Zweedse krant Dagens Industri. Hij is daar al bij betrokken. Maar ook hier duikt weer iets curieus op: Söderqvist zegt tegen de krant feiten te kennen over het plan die Lofalk niet kent.

Hoewel Lofalk formeel nog in functie is, omdat de rechtbank pas maandag naar zijn verzoek kijkt, lijkt hij nu al niet meer mee te doen. Saab en Victor Muller bereiden zich overduidelijk voor op voortzetting van de reorganisatieperiode, zonder Lofalk.

Muller heeft de rechtbank zover gekregen dat hij maandag zijn verhaal mag doen. Dat levert hem een weekend tijdwinst op in de onderhandelingen met Youngman. Maar ook de vorm helpt hem. In plaats van schriftelijke documenten, mag hij mondeling toelichten wat hij van plan is. Muller kennende zal hij er een zeer overtuigende presentatie van maken, waarin hij de rechtbank en de zaal zal proberen mee te nemen in zijn visie. Communicatieve vaardigheden zijn mooi meegenomen, maar waar het eigenlijk om draait: een deal die écht wat waard is.

Muller ontdoet zich van Lofalk

Victor Muller heeft het weer voor elkaar. Een hem onwelgevallige kracht ruimt het veld. Bewindvoerder Guy Lofalk wil van de zaak-Saab afgehaald worden.

Gisteren heeft Lofalk samen met Saab het verzoek ingediend bij de rechtbank in Vänersborg. Opmerkelijk is dat het verzoek los staat van een eventuele verlenging van de reorganisatieperiode van Saab. Ook als die verlengd wordt, is Lofalk weg. Een opvolger wordt meteen aangedragen: Lars-Henrik Andersson van advocatenkantoor Lindahl.

Lofalk heeft tot twee keer toe voortijdige beëindiging van de reorganisatieperiode gevraagd. Zijn jongste verzoek wordt komende maandag door de rechtbank behandeld. Dan zal ook zijn aftreden aan de orde komen.

Slecht
Lofalk lag heel slecht bij Victor Muller en consorten. De bewindvoerder werkte goeddeels apart van Muller aan zijn taak. De vraag is aan wie dat lag. Muller wil zoals altijd per se alles zelf doen en werkte aan deals die niet alleen Saab, maar vooral ook zijn eigen belang in de holdingmaatschappij Swedish Automobile (Swan) zouden redden. Lofalk deed zijn werk zoals opgedragen -Saab redden- en dat loopt niet noodzakelijkerwijs parallel met Mullers belang.

De buitenwacht fronste de wenkbrauwen toen Muller Lofalk openlijk aanviel. De boel ontplofte toen eind oktober de deal op tafel kwam waarin Saab voor 100 procent zou worden verkocht aan Pang Da en Youngman. Die deal betekende dat Muller met lege handen kwam te staan en Saab uit Swan zag vertrekken.

Muller beschuldigde Lofalk er in zeer harde bewoordingen van, dat hij zijn boekje ver te buiten was gegaan. Afgelopen week deed het kamp-Muller het nog eens dunnetjes over in een brief aan Lofalk waarin hem te verstaan werd gegeven dat hij zich onterecht met het eigendom van Saab bemoeide.

Vreemd
Het lijkt vreemd om je zo te gedragen tegen de man die je door de rechtbank toegewezen gekregen hebt om je te helpen. En die notabene zelf door Swan is aangedragen.

Toch is de reden waarschijnlijk niet zo ingewikkeld. Muller ging tegen Lofalk tekeer omdat die werkte aan oplossingen waar Muller zelf niet mee gediend was. En Lofalk ziet de realiteit gewoon onder ogen: er is geen geld meer bij Saab, de belofte over nieuw en voldoende geld uit China lijkt maar niet concreet te worden en dus houdt het op.

Lofalk ziet gewoon geen heil meer voor Saab. Niet voor niets heeft hij een beëindiging van de reorganisatieperiode aangevraagd. En wellicht heeft hij er na de openlijke aanvallen van Muller geen zin meer in. Muller daarentegen wil koste wat kost doorgaan met tijdrekken. Opgeven is het laatste wat hij doet.

De gang van zaken doet sterk denken aan de tijd bij Spyker waarin Muller een hele reeks naaste medewerkers versleet die niet voor de volle 100 procent met hem meebogen. Mede-oprichter Maarten de Bruijn was de eerste.

Youngman als verlate Sinterklaas voor Saab

Saab heeft dan toch geld ontvangen van de Chinese autofabrikant Youngman. Vanochtend is het op de rekening van de geplaagde Zweedse autoproducent bijgeschreven.

Het is een lichtpuntje voor Saab na de tumultueuze dag van gisteren. Het gerucht dat Saab zelf zijn faillissement zou aanvragen, hield de markt in zijn greep en de handel in het aandeel van de holdingmaatschappij Swedish Automobile (Swan) werd zelfs stilgelegd.

Hoeveel geld het is, wil Saab officieel niet zeggen. Victor Muller heeft het tegen Zweedse media over 3,4 miljoen euro. Die is nodig om een belastingaanslag te betalen. Na dit eerste bedrag volgt méér, belooft Youngman, zodat de lonen van november en december betaald kunnen worden. Zweedse media hebben het over zo'n 30 miljoen euro. Nou heeft Youngman al vaker geld beloofd, zonder resultaat.

Slagkracht
Maar nu is het serieus. Youngman beseft terdege dat het deze week met een goed plan en met bewijzen voor financiële slagkracht moet komen, anders kan het voorbij zijn voor Saab. Uiterlijk donderdag moet Saab zijn bezwaren indienen tegen de aanvraag van bewindvoerder Guy Lofalk om de reorganisatieperiode te beëindigen. Vrijdag doet de rechtbank uitspraak. Als er een valide plan ligt met geld van Youngman, dan kan de rechtbank besluiten om de reorganisatie voort te zetten.

Intussen proberen Swan en Youngman een grotere deal voor de lange termijn te sluiten. Daarbij moeten ze de blokkade van General Motors omzeilen. De Amerikanen hebben bij de verkoop van Saab 'change of control' clausules uitonderhandeld waarmee ze een veto kunnen uitspreken als een nieuwe eigenaar meer dan 20 procent van Saab in handen krijgt. Een Chinese eigenaar lijkt bij voorbaat kansloos, omdat GM niet wil dat hun autotechniek in Chinese handen komt.

Scenario's
Youngman kan dus geen (gedeeltelijk) eigenaar van Saab worden. Er zijn wel verschillende alternatieve scenario's. Zo zou er gewerkt worden aan een investering in de vorm van obligaties van 600 miljoen.

Het jongste plan behelst naar verluidt een joint-venture tussen Saab en Youngman. Saab stopt technologie in deze onderneming waar geen licenties van GM aan vast zitten en Youngman steekt er geld in. Zoiets is eerder dit jaar al geprobeerd, maar toen kwam Youngman uiteindelijk toch niet met het benodigde geld over de brug.

Het is opvallend dat Youngman in het spel blijft, terwijl al zoveel mogelijke deals de mist in zijn gegaan. Saab en Youngman houden de buitenwereld al lang aan het lijntje. Kennelijk heeft Youngman nog steeds de intentie om in Saab te investeren. Maar als ze dat zo graag willen, dan hadden ze het de afgelopen maanden wel beter kunnen aanpakken. Nu het bijna te laat is, komt er eindelijk een beetje geld. Pang Da, waarmee Youngman lange tijd samen optrok, lijkt nu definitief te zijn afgehaakt.

Omdat het allemaal zo lang duurt en de nood zo hoog is geworden, moet Youngman inderhaast kleine bedragen schuiven om Saab op de korte termijn te redden. Maar zonder overkoepelende deal met de benodigde goedkeuringen van de Chinese overheid en wellicht ook nog GM heeft Youngman geen zekerheid dat Saab blijft bestaan. Het risico op faillissement blijft onverminderd levensgroot. Dan zouden de miljoentjes die ze nu doneren, verloren zijn.

Vraagt Saab zelf faillissement aan?

Het zou de nederlaag voor Victor Muller zijn die hij tot dusver tegen elke prijs probeerde te voorkomen: zelf faillissement aanvragen voor Saab. Maar vandaag gaan er geruchten in de Zweedse krant Dagens Industri op basis van bronnen dat Saab echt zelf naar de rechter stapt met een faillissementsaanvraag.

Tegelijk zijn er andere berichten die het tegendeel beweren. Daar komen uitlatingen van Youngmans vertegenwoordiger Rachel Pang bij. Zij zegt tegen persbureau TT dat er nog onderhandeld wordt. Een afronding is nabij en - belangrijk - Youngman zal geld naar Saab overmaken, zegt Pang in een kort gesprek. Dat voedt de gedachte dat het nog te vroeg is voor een faillissementsaanvraag.

Rachel Pang heeft de afgelopen maanden herhaaldelijk de intentie geuit om Saab te willen laten voortbestaan. Haar bedrijf is echter nog steeds niet tot een overeenkomst gekomen. Sterker nog, eerdere toezeggingen over geld werden niet nagekomen.

Personeel wil geld
Het lijkt niet logisch dat Saab zelf faillissement aanvraagt. Victor Muller roept al maanden dat faillissement 'geen optie' voor hem is. Vanuit het standpunt van de Saab-werknemers is het echter wel logisch. Zij hebben hun november-salaris nog niet gehad. Als de onderneming in gebreke blijft, kan de staat compensatie bieden. Maar dat kan alleen als het bedrijf in kwestie failliet verklaard is. De Saab-medewerkers die nog Kerstinkopen moeten doen, maar nog steeds wachten op hun geld, hebben dus belang bij een faillissement, want dan kunnen ze een andere geldbron aanboren.

Zelf faillissement aanvragen door Saab zou betekenen dat Victor Muller echt geen enkele oplossing meer ziet om een investeerder aan zich te binden. Dan is zijn avontuur met Saab ten einde. En is "straatvechter" Muller gevloerd.

Handel stil
De AFM heeft de handel in het aandeel Swedish Automobile stilgelegd in afwachting van een persbericht van de onderneming.

Einde Saab lijkt nu echt nabij

Het einde lijkt voor Saab nu echt nabij. Bewindvoerder Guy Lofalk gaat de rechtbank vragen om de vrijwillige reorganisatieperiode voortijdig af te breken. Als de reorganisatie ten einde is, ligt de weg weer open voor schuldeisers om hun vorderingen op Saab te laten gelden. Dan is een faillissement bijna onontkoombaar.

Lofalk gelooft er niet meer in. Ondanks eindeloos touwtrekken met allerhande Chinese partijen in de afgelopen maanden en steeds nieuwe beloftes, komt er geen cent naar Zweden. Hij ziet dan ook geen perspectief voor een oplossing.

Saab en Victor Muller krijgen wel nog de gelegenheid om de rechtbank te proberen te overtuigen van de noodzaak om de reorganisatie voort te zetten, alvorens de rechtbank een besluit neemt.

Het grote struikelblok is General Motors (GM). De Amerikaanse autoreus keurt ook de nieuwe deal af die dit weekend in elkaar werd getimmerd (met Youngman en een Chinese bank), zo liet een woordvoerder gisteravond weten. GM staat daarmee volledig in zijn recht, want het houdt Saab gewoon aan de afspraken die bij de overname in 2010 zijn gemaakt. Dat Saab bij faillissement wegvalt als klant van GM-onderdelen, doet de Amerikanen geen pijn. Daarvoor is Saab veel te klein in verhouding tot GM.

Als de Chinezen geen kans krijgen, lijken de opties voor Saab uitgeput. Een bron rond Saab acht elke inmenging vanuit China bij voorbaat kansloos: 'Alles wat maar enigszins aan China verbonden is, zal door GM worden afgewezen. De eigen marktpositie van GM in China is voor hen zo heilig, dat ze dat door niets in gevaar willen laten komen.'

Het is aan Victor Muller om zijn talent als dealmaker ten volle aan te spreken om een andere investeerder te vinden. Maar als Saab niet langer onder bescherming van vrijwillige reorganisatie opereert en de schuldeisers kunnen toeslaan, is het geen interessante investering meer.

Lofalk en Muller op ramkoers

De verhoudingen tussen Victor Muller en zijn bewindvoerder Guy Lofalk zijn volledig verziekt. Lofalk dreigt de stekker uit Saab te trekken. Muller en zijn secondanten dreigen op hun beurt om Lofalk aan de kant te schuiven.

Het kamp-Muller maakt Lofalk zware verwijten. Lofalk bemoeit zich met het eigendom van Saab en vertraagt het proces in plaats van een oplossing te zoeken, zo stelt president-commissaris van Swedish Automobile (Swan) en de rechterhand van Victor Muller Hans Hugenholtz in e-mails die zijn uitgelekt in de Zweedse media. Hij zal niet aarzelen Lofalk aan de kant te schuiven.

De vraag is of de verwijten op zijn plaats zijn. Lofalk is door de rechter aangesteld om een oplossing te zoeken. Maar die is er niet, concludeert Lofalk. Alle gesprekken met Chinese partijen en beloftes ten spijt, wordt er maar geen geld overgemaakt naar Zweden. Lofalk verwacht er niets meer van. Vandaag zei hij tegen de Zweedse krant Dagens Industri dat hij binnen enkele dagen het besluit zal nemen om de periode van vrijwillige reorganisatie te laten beëindigen.

Lofalk doet gewoon zijn werk binnen de wettelijke kaders. Hij heeft geen ander belang bij Saab. Muller heeft dat wel. Hem is er alles aan gelegen om via Swedish Automobile (Swan) betrokken te blijven als eigenaar van Saab. Daarom begint hij met grote woorden te smijten als Lofalk met een voorstel komt waar Swan geen rol in speelt.

Opvallend is hoe Lofalk en de Saab-directie langs elkaar heen werken. Lofalk werkt aan deals zonder Muller en Muller op zijn beurt komt met voorstellen waar Lofalk niet bij was, zoals het jongste van afgelopen weekend. Terwijl beide eendrachtig aan het voortbestaan van Saab zouden moeten werken. Saillant is dat Muller en co bij het begin van de reorganisatie zelf Lofalk aandroegen als bewindvoerder, vanwege zijn kennis van het bedrijf omdat hij ook al bewindvoerder was geweest tijdens de vorige reorganisatie in 2009.

Het is niet de eerste keer dat Muller beschuldigingen uit in de richting van Lofalk. Toen enkele maanden geleden Lofalk zonder Muller afreisde naar China en probeerde om Saab rechtstreeks te verkopen aan Chinese partijen, reageerde Muller publiekelijk woedend. Ook tijdens de aandeelhoudersvergadering van vorige maand moest Lofalk het ontgeleden. Muller vond dat hij de onderhandelingen met Geely zaken zo onhandig had aangepakt dat Geely zich ijlings terugtrok.

Nieuwe deal: Chinezen keren op hun schreden terug

Koortsachtig heeft Saab aan een gewijzigde deal gewerkt om het 'no' van General Motors te weerleggen. Afgelopen weekend sijpelde in Zweedse media door hoe die eruit ziet, waarna Victor Muller in enkele media bevestiging gaf.

Zoals op dit blog al eerder te lezen was, houdt de holding Swedish Automobile nv (Swan) een rol in het geheel. In de nieuwe deal neemt Youngman een aandelenbelang van 19,9% in Swan en een Chinese bank neemt 29,9% in Swan. De overige aandeelhouders in Swan houden dus een nipte meerderheid van iets meer dan 50%. Daarmee houdt Swan de controle over de zaak en is de holding - en daarmee Victor Muller - weer helemaal in het spel.

De nieuwe deal lijkt daarmee sterk op die van afgelopen mei, waarin Pang Da en Youngman respectievelijk 24% en 29,9% zouden investeren in Swan. Het kon ook haast niet anders. De afspraken met General Motors zijn keihard en de Amerikanen houden hun zakenpartners daar evenzo keihard aan. Een concurrerende autofabrikant mag niet méér dan 20% van Saab in handen krijgen. Precies dat deel zou in de nieuwe deal aan Youngman toekomen.

Pang Da
In de nieuwe deal ontbreekt Pang Da. De autodistributeur heeft zijn geld zelf hard nodig door problemen bij zijn autofinancieringsactiviteiten. Saabs verkopen via zijn dealernetwerk kan Pang Da ook wel zonder aandelenbelang.

Youngman als fabrikant is erop gebrand een voet tussen de deur te krijgen bij een Westerse firma zoals Saab om bij de technologie te kunnen komen, meer nog dan Pang Da. Youngman lijkt gecommitteerd om met Saab verder te gaan, want het heeft aangegeven dat het de lonen voor november van de Saab-medewerkers wil betalen.

In plaats van Pang Da is nu een Chinese bank aangeschoven. Die zou de resterende 29,9% in Saab nemen.

De vraag is wel hoe aantrekkelijk de deal nog is voor de Chinezen als zij niet de door hen zo vurig gewenste controle over Saab krijgen. Ze mogen wel de broodnodige miljoenen schuiven, maar krijgen niet de zeggenschap. Terwijl sinds de deal van eind oktober duidelijk is dat controle hun doel is. Als ze toch met een minderheid akkoord gaan, dan tekent dat hun zucht naar Westerse technologie.

De Amerikanen leunen intussen kalmpjes achterover en leggen de bal bij Saab. GM wacht af tot Saab met een concreet voorstel komt en beoordeelt dan of dat voorstel past binnen de voorwaarden die bij de overname van Saab door Spyker begin 2010 zijn afgesproken.

Daar is haast bij. Over een week of drie eindigen de drie maanden van de reorganisatieperiode die in september door de rechtbank is toegekend. Als er dan geen uitzicht is op een oplossing, moet bewindvoerder Guy Lofalk de stekker eruit trekken. Eind oktober dreigde hij al zoiets te doen, omdat de Chinezen zich niet hielden aan de afspraken uit de oude deal die toen op tafel lag.

Zo'n dreigement vernemen we momenteel niet van Lofalk. Dat betekent dat hij er nog heil in ziet, na zijn bezoek afgelopen week aan het GM-hoofdkwartier in Detroit. Maar haast is geboden.

Stilstand kost geld - veel geld

Een autofabriek die stilstaat, kost gierend veel geld. De derdekwartaalcijfers van Swedish Automobile (Swan) tonen een nettoverlies van 142 miljoen euro voor de periode juli tot en met september 2011. Gedurende het hele kwartaal stond de productie stil. Des te verrassender is, dat uit de tabellen toch nog 130 geproduceerde auto's tevoorschijn komen.

Het verlies in 2011 is al opgelopen tot 366 miljoen euro. Zo snel loopt het dus uit de hand als het maar blijft duren tot er een oplossing komt. Astronomische cijfers, die geen fraai beeld schetsen voor potentiële investeerders.

Leegverkocht
Omdat de productie al zo lang stilstaat, raakt de bestaande voorraad leegverkocht. Er werden in het derde kwartaal 1.235 auto's aan importeurs en dealers (wholesale) verkocht. De verkopen aan eindklanten (retail) bedroegen 2.775 auto's. Vorig jaar waren de wholesale-verkopen hoger dan de retailverkopen omdat dealers voorzien moesten worden van nieuwe auto's.

De productie van de 9-4X die in de fabriek van General Motors wordt gebouwd naast het zustermodel van Cadillac is intussen ook gestaakt. Saab heeft geen geld meer om GM te betalen voor de gereedgekomen auto's.

Nog even en er is geen enkele nieuwe Saab meer te vinden.

Saab mogelijk niet helemaal naar Chinezen

Mogelijk houdt Swedish Automobile nv (Swan) toch nog een belang in Saab Automobile ab. Nu General Motors blokkeert dat Pang Da en Youngman 100% van Saab in handen krijgen, moet dat percentage worden aangepast. Swan houdt nadrukkelijk alle mogelijkheden open bij de aanpassing van de eigendomsverhoudingen.

Dat bleek vandaag tijdens de aandeelhoudersvergadering van Swan. De bestuurders van Swan, Victor Muller en Rob Schuijt, putten zich uit in mitsen en maren, om aan te geven dat er nog niets definitief is. Maar duidelijk is wel dat zij niet zo makkelijk aan de kant geschoven kunnen worden als de Chinezen hebben geprobeerd te doen.

GM dreigt
Pang Da en Youngman willen Swan lozen, omdat die holding voor hen alleen maar ballast is. Het gaat hen om het volledige eigendom van Saab. Maar daar heeft GM deze week een stokje voor gestoken. GM heeft contractueel de mogelijkheid om bij een 'change of control', en dat is de verkoop van Saab, te stoppen met onderdelen leveren. Daar heeft GM mee gedreigd.

Datum vooruit schuiven
Sinds dinsdag probeert Muller koortsachtig om samen met Pang Da en Youngman tegemoet te komen aan de bezwaren van GM. Een definitief ja of nee van GM is niet te verwachten vóór 15 november, de dag dat de principe-overeenkomst over de verkoop van Saab afloopt. Daarom is Saab nu in gesprek met de Chinezen om die datum vooruit te schuiven.

GM kan wel leven met gedeeltelijke verschuiving van eigendom. Daarom was de oorspronkelijke deal waarin Pang Da en Youngman samen 54% in Swan zouden nemen en Muller zelf 27% zou houden, voor GM wel bespreekbaar.

Muller lachende derde?
Muller wilde koste wat kost Swan in het spel houden, omdat hij alleen dan zijn investering van de afgelopen jaren (zijn belang van 27% in Swan) tot waarde kan laten komen. Alleen omdat hij door de Chinezen met de rug tegen de muur werd gedreven, kon hij niet anders dan instemmen met de verkoop van Saab. Zeer tegen zijn zin, omdat dit voor hem persoonlijk het slechtst denkbare scenario is, waar hij zijn persoonlijke investering bij verliest. Als Swan toch nog een rol houdt in de eigendomsstructuur van Saab, is Victor Muller mogelijk de lachende derde.

In Zeewolde worden tóch Spykers gebouwd

Sinds de overname van Saab is er nauwelijks nog aandacht gegeven aan de sportwagens van Spyker. Maar wat blijkt: er worden toch nog Spykers gebouwd!

Dat zei Victor Muller vandaag tijdens de aandeelhoudersvergadering in Zeewolde. In de Spyker-fabriek in de Flevopolder worden nog Spyker C8's met korte wielbasis (short wheel base, SWB) gebouwd, het model waar het voor Spyker allemaal mee begon. Alleen op bestelling, voegde Muller eraan toe. Zo'n bestelling kwam onlangs uit Japan, waar een Spyker-dealer is aangesteld die een order voor vier auto's plaatste. Het weinige technisch personeel dat nog in Zeewolde werkt, maakt die auto's klaar.

Nieuw model
Het nieuwe model Spyker C8 Aileron, dat alweer tweeënhalf jaar geleden werd voorgesteld, is niet in productie - nog steeds niet. De Aileron moet gebouwd gaan worden in Coventry in Engeland. Eind 2009 heeft Spyker de gereedschappen voor de assemblage van zijn auto's verplaatst van Zeewolde naar Coventry Prototype Panels (CPP) dat daartoe flink investeerde in apparatuur en personeel - dat roept overigens meteen de vraag op met welk gereedschap de SWB-C8's dan eigenlijk in elkaar worden geschroefd.

Tot nu toe zijn er echter nog nauwelijks auto's uit Coventry gekomen. Bij CPP worden momenteel geen auto's gebouwd, bevestigde Muller vandaag. Dat is afhankelijk van financiering.

Financiering
Om de productie bij CPP op te starten, is financiering nodig. Spyker hoopt die te vinden in de overeenkomst met North Street Capital van enkele weken geleden. Deze Amerikaanse investeerder wil de Spyker-sportwagentak van Swedish Automobile kopen voor 32 miljoen euro en gaat er in investeren.

Nog twee à drie weken
Muller verwacht dat de overeenkomst met North Street Capital binnen twee à drie weken definitief wordt gesloten. De afgelopen tijd rezen vragen over de soliditeit en betrouwbaarheid van North Street Capital en de man erachter, Alex Mascioli. Dat kwam omdat man en bedrijf weinig transparant zijn en er nauwelijks informatie over beide te vinden is. Websites van Mascioli verdwenen zelfs deels na bekendmaking van de deal met Spyker.

Het avontuur met Saab heeft de sportwagens van Spyker geen goed gedaan. Alle geld en aandacht van het management gingen immers naar Saab. 'Spyker is er nogal stiefmoederlijk vanaf gekomen', concludeerde Muller.

GM blokkeert Chinese deal van Saab

Het zat er al een aan te komen, maar vandaag heeft General Motors dan echt 'nee' gezegd tegen de deal die Saab anderhalve week geleden sloot met Pang Da en Youngman over een overname.

GM verzet zich tegen een 'change of ownership', ofwel wijziging van eigenaar. In de voorgenomen overname wordt Saab uit de holding Swedish Automobile (Swan) gelicht en aldus volledig eigendom van Pang Da en Youngman. Dat is een belangrijk verschil met de oude deal waarbij Pang Da en Youngman een belang zouden nemen in Swan.

Intellectueel eigendom
GM wil niet dat zijn intellectueel eigendom in handen valt van de Chinezen, zo is op te maken uit de woorden van GM-woordvoerder Jim Cain. GM heeft nog een forse vinger in de pap bij Saab omdat de huidige modellen grotendeels zijn gebaseerd op technologie, research en componenten van GM. Saab mag die in licentie afnemen en gebruiken. Bij de overname van Saab door Spyker begin 2010 is dit alles vastgelegd in dikke stapels licentiecontracten.

GM-man Cain stelt, dat als Pang Da en Youngman Saab in handen krijgen, de Amerikaanse autofabrikant simpelweg zal stoppen met onderdelen leveren. De 'change of control'-clausule uit het overnamecontract van 2010 maakt dat volgens hem mogelijk.

GM heeft namelijk geen belang bij levering aan Pang Da en Youngman. Integendeel, GM heeft met Shanghai Automotive (SAIC) al een partner in China,. Die gebruikt eveneens technologie van GM in licentie, deels dezelfde als Saab. De Amerikanen willen niet een concurrent in China in het zadel helpen. GM wil wel meewerken aan een oplossing om Saab als afnemer te behouden, mits Saab en zijn Chinese partners aan GM's bezwaren tegemoet kunnen komen.

Weer om de tafel
Victor Muller gaat dat dinsdag proberen. Dan gaat hij - voor de zoveelste keer - proberen een werkbare deal te sluiten. Saillant is dat Muller vandaag zei dat hij de Chinezen tijdens de onderhandelingen gewaarschuwd had voor bezwaren van de kant van GM. En dat terwijl hij na het bekendworden van de deal op vrijdagochtend de 28e oktober nog sprak van een schitterende toekomst voor Saab, in de wetenschap dus dat er een hele dikke adder onder het gras lag.

Mullers opties lijken tegenstrijdig. GM wil niet dat Pang Da en Youngman voor 100% eigenaar worden van Saab. Maar zij twee op hun beurt willen alleen een deal als ze 100% eigenaar worden. Daarop is de oude deal (de belangname in Swan) nu juist stukgelopen. Mogelijk hebben Pang Da en Youngman geen interesse meer als ze alleen maar geldschieter en gedeeltelijk eigenaar mogen worden via de Swan-holding.

GM speelt het hard
GM kan het hard spelen, want het wegvallen van Saab doet de Amerikanen geen pijn. Saab is maar een minieme afnemer. Pijn voor GM ontstaat pas als hen onwelgevallige partijen met hun spulletjes aan de haal gaan. Daar zijn ze streng in. In de snoei-operatie van enkele jaren geleden, waarbij een aantal GM-merken moest sneuvelen, toonde een Chinese partij interesse voor Hummer. Maar die kreeg het mooi niet. Liever liquideerde GM het merk.

En Pang Da en Youngman? Als ze Saab niet kunnen krijgen onder hun voorwaarden, dan kunnen ze beter naar een andere Westerse prooi omzien.

Terug bij af
Als Pang Da en Youngman dan maar van de overname van Saab afzien dan is het Zweedse automerk terug bij af. Er komt dan zeker geen geld en Victor Muller kan weer proberen de moed erin te houden en naar een nieuwe financier op zoek gaan. Hoewel de dreiging van een faillissement van Saab dan groter is dan ooit.

Als de Chinezen terug gaan naar de oorspronkelijke deal -geen volledige overname van dochteronderneming Saab, maar een meerderheidsbelang in moedermaatschappij Swan- dan is Victor Muller ogenschijnlijk beter af. Hij zit met zijn vermogen in die holding die dan blijft dan bestaan en geen lege huls wordt. Zijn positie is dan weer sterker dan nu. Het zou weer een ongekend staaltje zijn van deze financiële overlevingskunstenaar.

Victor Muller bij Saab van grote winnaar tot grote verliezer

Uiteraard presenteert Saab-topman Victor Muller vandaag de overname van de Zweedse autofabrikant door Youngman en Pang Da als fantastisch. Natuurlijk, het voortbestaan van Saab is -volgens Muller- nu gegarandeerd, er komt geld om alle plannen met het automerk te verwezenlijken, toeleveranciers krijgen betaald en de Zweedse werknemers behouden hun baan want de fabriek blijft in Trolhättan.

Muller als ondernemer
Maar voor Victor Muller persoonlijk en als ondernemer is de deal veel minder fantastisch. Hij verwerd in bijna twee jaar van grote winnaar tot grote verliezer. Van alle grootse plannen die hij bij de overname van Saab had, is niets terecht gekomen. Verkoopverwachtingen waren te hoog en zijn niet gehaald, er ging veel meer geld de onderneming uit dan dat er binnen kwam waardoor de rekeningen niet meer betaald konden worden en uiteindelijk ‘vrijwillige reorganisatie’ in casu uitstel van betaling moest worden aangevraagd. Van synergie tussen Spyker en Saab is het niet gekomen. In plaats van Saab weer op de kaart te zetten heeft het merk imagoschade opgelopen. De productie ligt al maanden stil en Saab is technisch failliet. Het verlies was bij de presentatie van de halfjaarcijfers al opgelopen tot 224 miljoen euro.

Het is de tweede keer dat Muller als auto-ondernemer mislukt. Eerst bij Spyker dat in zijn hele bestaan nog niet één keer winstgevend is geweest en met allerlei financiële noodverbanden overeind werd gehouden. En nu bij Saab dat binnen twee jaar tot aan de rand van de afgrond is geraakt. Er zit overigens een opmerkelijke parallel tussen de gang van zaken bij Spyker en bij Saab.

Dat Saab nog steeds bestaat (vandaag, maar ook twee jaar terug toen voormalig eigenaar General Motors het merk wilde euthanaseren) is op het conto van Muller te schrijven. Maar dat de onderneming nu op zijn gat ligt, komt ook –deels- door hem. Victor Muller is een ontzettend goede dealmaker, dat heeft hij met de overname van Saab door het kleine Spyker weer bewezen (hoewel het ook veel weg had van de lamme helpt de blinde). Hij ziet mogelijkheden waar anderen die niet zien en gaat door waar anderen al lang ophouden. Maar hij is geen operationeel manager, geen CEO. Zowel bij Spyker als bij Saab is de onderneming niet goed geleid.

Muller als investeerder
Voor Muller als investeerder is project Saab mislukt. Van zijn idee om Saab over te nemen, tot waarde te brengen en vervolgens zijn belang te cashen is niets meer over.

Muller zei destijds Saab te hebben overgenomen vanwege de statuur van het merk en zijn mooie herinneringen aan Saabs. Maar al eerder is op dit blog betoogd dat Muller naast autoliefhebber vooral ook investeerder is die een belang in een onderneming neemt en tot winst wil maken. De overname van Saab was een vlucht naar voren. Muller heeft miljoenen euro’s privévermogen in Spyker (en later Saab) zitten. Spyker was nog steeds niet winstgevend, van de aandelenkoers was niet veel meer over en Mullers investering stond onder water. Er moest iets gebeuren. De overname van Saab moest Spyker er weer bovenop helpen, maar vooral ook de investering van Muller.

Met de overnameprijs van 100 miljoen euro is de deal duidelijk niet winstgevend voor Swan (de holding waar Saab en Spyker onder vallen), aldus Muller. Saab werd destijds gekocht voor 74 miljoen dollar (ongeveer 52 miljoen euro), maar Muller zegt dat er in de tussentijd veel geld in Saab is gestoken en schat dit bedrag op ongeveer 120 miljoen euro.

Terug bij af
Wat blijft er over voor Victor Muller? Hij is terug bij af. Muller blijft aan totdat Saab een nieuwe CEO heeft gevonden en zegt daarna bij de onderneming betrokken te blijven. De vraag is als wat. Wellicht commissaris of adviseur. Maar hij staat echter buitenspel. De Chinezen hebben hem niet per se nodig.

Swan blijft straks achter als een lege huls. Youngman en Pang Da lichten Saab uit de holding en als de verkoop van Spyker doorgaat (aan de Amerikaanse investeerder North Street Capital, eind september aangekondigd, maar met de mededeling van Swan dat de overname nog niet zeker is) is ook die onderneming weg uit Swan. Bij de aangekondigde overname werd wel meegedeeld dat Muller zou aanblijven als bestuursvoorzitter van Spyker.

Vuistje
En de Chinezen? Die zijn lachen in hun vuistje. Waar zij in de oorspronkelijke overeenkomst met Swan van juni dit jaar voor 245 miljoen euro een krappe meerderheid in de onderneming zouden krijgen, hebben ze nu voor 100 miljoen dollar heel Saab in handen.

Pang Da en Youngman zijn niet achterlijk en zagen ook wel dat de waarde van Saab de laatste maanden drastisch minder was geworden. Vorige week gaven ze al aan heel Saab over te willen nemen, iets wat Victor Muller toen nog afwees. Wat goed is voor Saab is namelijk niet per se ook goed voor hem. Nu hebben ze toch hun zin. Het kon ook bijna niet meer anders. Guy Lofalk, de bewindvoerder die de vrijwillige reorganisatie van Saab leidde, zag er geen heil meer in en wilde de reorganisatie beëindigen. Dat zou toeleveranciers en vakbonden weer de mogelijkheid geven om het faillissement van Saab aan te vragen. Muller wilde Lofalk nog vervangen, maar hij stond met zijn rug tegen de muur.

Goedkeuring
Zoals alles de laatste tijd rond Saab is ook de overname door Pang Da en Younmgan nog niet helemaal zeker. De Chinese toezichthouders, maar ook voormalig Saab-eigenaar General Motors (dat nog financieel was verbonden aan Saab) moeten nog hun goedkeuring geven.

Saab laat Chinese reddingsboei los

Met het verscheuren van de overeenkomst met Pang Da en Youngman heeft Saab een groot probleem voor zichzelf gecreëerd. Het gooit 245 miljoen euro weg, afgezien van een paar voorschotjes die het al heeft gekregen.

Saab doet dit omdat de Chinezen de bedragen die waren afgesproken, niet overmaakten. Het actuele struikelblok was de 70 miljoen euro die vorige maand was overeengekomen als vooruitbetaling op de 245 miljoen euro.

Losweken
Dat de Chinezen de oorspronkelijke deal van juni wilden wijzigen, was wel duidelijk en logisch. De prijs van 4,19 euro waartegen ze aandelen Swedish Automobile (Swan, het moederbedrijf van Saab) zouden kopen, was niet langer reëel sinds de koers van Swan zich rond de 1 euro beweegt. Afgelopen week bleek dat Pang Da en Youngman inmiddels een heel andere deal voor ogen hadden: Saab Automobile losweken uit de holding Swedish Automobile (Swan) voor omstreeks 20 miljoen euro. Dat is ongeveer de beurswaarde van Swan.

Voor de Chinezen zou dat gunstiger zijn dan de oorspronkelijke deal, maar Victor Muller wilde daar niet aan, om redenen die hier vrijdag zijn toegelicht.

Reddingsboei
De deal met Pang Da en Youngman was de reddingsboei voor Saab. Pang Da en Youngman zijn misschien niet de grootste, maar wel serieuze partijen. Ze staan echter onder grote invloed van de Chinese overheid. Staatsorganisatie National Development and Reform Commission (NDRC) die zijn goedkeuring moet geven is de allesbepalende factor bij de beslissing of de Chinese miljoenen wel naar Trolhättan mogen vloeien. Terwijl Saab in acute geldnood zit, belandde het in een procedure die maanden in beslag neemt. Victor Muller zal tandenknarsend hebben toegezien hoe het stroperige proces zich voltrok. En hoe hij zich daar niet aan kon onttrekken.

Tot nu toe. Want nu gaat Muller weer zijn vertrouwde pad op. In Alex Mascioli van North Street Capital heeft hij een individuele investeerder gevonden die hem uit de brand kan helpen. Muller kan op persoonlijk vlak veel dichter tegen zo'n autominnend individu aankruipen dan tegen een veelkoppig, anoniem Chinees bedrijf dat gebonden is aan overheidsinvloeden.

Niet transparant
Het mechanisme vertoont grote gelijkenissen met het binnenhalen van Vladimir Antonov in 2007. Ook hij is een man met diepe zakken via een investeringsbedrijf en tegelijk een autofanaat. Ook hij is buiten de eigen kring een onbekende. Heel transparant zijn ze beide niet. Dat wordt nog verergerd doordat informatie op internet van en over Mascioli recentelijk uit de lucht is gehaald. Zelfs zijn tot voor kort openbare autotest-website is op zwart gegaan.

Mascioli ontfermde zich al over Spyker en toen de Chinese deal in zijn voegen begon te kraken, kwam hij over de brug met een lening en opname van aandelen. Althans, dat beloofde hij. Een en ander is nog niet geëffectueeerd.

Hoe hard de deal met Mascioli is, is lastig te zeggen. In ieder geval weten we dat Saabs bewindvoerder Guy Lofalk er weinig vertrouwen in heeft. Die stelde tegenover Zweedse media dat er nauwelijks iets zwart op wit staat aangaande Mascioli. We moeten Victor Muller wederom op zijn blauwe ogen geloven. Dat is tot dusver helaas al vaker slecht uitgepakt.

Victor Muller buitenspel zetten lukt niet zomaar

Laaiend moet hij zijn geweest. Victor Muller voelt zich ernstig gepasseerd door Guy Lofalk, de bewindvoerder die de reorganisatie van Saab leidt, maar er geen heil meer in ziet. Lofalk wil de reorganisatie beëindigen, maar Muller wil Lofalk laten vervangen. Volgende week doet de rechter uitspraak.

De woede van Muller over Lofalks handelen was bijna hoorbaar in een interview met de Zweedse radiozender P4. Daarin beschuldigt Muller Lofalk ervan buiten de grenzen van zijn mandaat te zijn gegaan. Muller bevestigde dat Lofalk heeft geprobeerd om Saab te verkopen aan de Chinese Volvo-eigenaar Geely en dat hij vervolgens heeft geprobeerd om Saab Automobile los te maken uit de holding Swedish Automobile (afgekort Swan) en rechtstreeks te verkopen aan Pang Da en Youngman. 'Onacceptabel', brieste Muller voor de radio.

Mullers eigen belang
De argeloze lezer zal zich afvragen waarom Muller daar nou zo gebeten op reageert. Lofalk deed gewoon zijn werk. Goed beschouwd is verkoop van de werkmaatschappij Saab Automobile aan de Chinezen misschien wel een goede oplossing. Maar dat druist in tegen Mullers eigen belang. Goed voor Saab is namelijk niet per se goed voor Muller.
Muller wil koste wat kost Saab Automobile binnen de Swan-holding houden en er externe financiers geld in laten investeren. Alleen dan heeft de holding waarde. Zelf heeft Muller sinds de oprichting van Spyker in 2000 vele miljoenen in het bedrijf gepompt. Die kunnen er alleen met winst uitkomen als Swan een winstgevende onderneming wordt.

Kortom, Muller wil cashen zoals iedere investeerder dat wil. Dat kan Muller alleen als de holding Swan en zijn belang daarin de eigenaar blijft van Saab. Als Saab wordt verkocht, blijft de holding leeg achter - en blijft Muller met lege handen achter. Er is hem alles aan gelegen om dat te voorkomen. Hij zal dan ook alleen een oplossing accepteren waarbij Saab Automobile binnen Swan blijft en hijzelf invloed kan blijven uitoefenen.

Centrum van de macht
Muller wil altijd in het centrum van de macht blijven. Weliswaar zoekt hij een nieuwe CEO voor Saab, en zodra die er is, stapt hij opzij, maar alleen om dan zelf president-commissaris te worden. Niet meer de dagelijkse uitvoering, maar wel de controle.

Tot nu toe had Muller bij Saab mensen om zich heen die hij kon beïnvloeden. Maar met de komst van Lofalk werd dat anders. Lofalk heeft als door de rechter benoemde bewindvoerder een onafhankelijke positie. Dat Lofalk naar China afreist voor gesprekken en daarbij geen vertegenwoordigers van Saab meeneemt, voelt Muller als een dolksteek in de rug. Hij kan er niet tegen dat mensen dingen buiten zijn controle om doen. En wat hem niet bevalt, dat moet uit de weg geruimd worden.

Muller is sta-in-de-weg
In Zweedse media gaat het gerucht dat Lofalk van de Zweedse overheid de instructie heeft gekregen om Muller buitenspel te zetten. Bijna twee jaar geleden was Muller de grote redder van Saab, maar intussen is de Zweden wel duidelijk geworden dat die redding binnen zeer korte tijd is uitgelopen op een fiasco, zonder uitzicht op een deugdelijke oplossing.

Juist omdat Muller altijd alles zelf wil doen en heeft gedaan, slaat het verwijt voor het falen van Saab sterk terug op hem. Tijd voor een andere oplossing, denken de Zweden, en daar is Muller alleen maar een sta-in-de-weg bij.

Maar Muller van het toneel te krijgen, lukt zomaar niet. Tot nu toe wist hij altijd te overleven. Maar zo erg als Guy Lofalk aan zijn stoelpoten zaagt, dat heeft tot nu toe nog niemand gedaan.

Saabs bewindvoerder gelooft er niet meer in

Bewindvoerder Guy Lofalk die de reorganisatie bij Saab leidt, ziet er geen heil meer in. Hij verzoekt de rechtbank om de reorganisatie te beëindigen. De reden zal ongetwijfeld liggen in het alsmaar uitblijven van beloofde gelden uit China.

Saab kan zonder dat geld simpelweg niet overleven. Bij het uitblijven van uitzicht op een oplossing is de bewindvoerder gerechtigd om de reorganisatie te laten beëindigen. Lofalk is op dat punt gekomen, nu het Chinese geld waar Saab zo naar smacht maar niet lijkt te komen.

Cruciaal onderdeel
Alles draait om de 245 miljoen euro die de Chinese investeerders Pang Da en Youngman hebben toegezegd. Zij moeten eerst toestemming hebben van de Chinese autoriteiten voordat ze het geld naar Saab mogen overmaken. Die wordt in november verwacht, en om alvast de ergste nood te lenigen had Youngman een voorschot van 70 miljoen euro beloofd. Dat bedrag was een cruciaal onderdeel van het besluit van de rechtbank om de reorganisatie toe te staan.

Het geld liet echter op zich wachten. De deal was gegoten in een constructie waarbij Youngman techniek van Saab in licentie krijgt, maar daar werd over gesteggeld en zodoende stond de 70 miljoen nog steeds niet op Saabs bankrekening. Youngman heeft vorige week een voorschot van ongeveer 10 miljoen euro gegeven op dat voorschot van 70 miljoen, zodat Saab nog een beetje lucht kreeg.

Noodgreep
Als noodgreep heeft Saab verder ook North Street Capital, de kersverse koper van de Spyker sportwagens, ingeschakeld voor een aandelenuitgifte van enkele miljoenen en een lening van 60 miljoen dollar, zo bleek vandaag.

Maar dat heeft bewindvoerder Lofalk niet kunnen overtuigen. Lofalk handelde zoals het hem is opgedragen in zijn rol van bewindvoerder: een oplossing zoeken en als die er niet is, dan dat erkennen. Saillant is dat Lofalk door Saab zelf is aangedragen als kandidaat toen het bedrijf de reorganisatie-aanvraag deed.

Bewindvoerder vervangen
Saab heeft aangekondigd in beroep te gaan tegen Lofalks beëindigingsaanvraag en verzoekt ook om hem te laten vervangen door een ander. Victor Muller zal tandenknarsend hebben toegezien hoe Lofalk vanuit zijn onafhankelijke positie kon handelen. Dat is niets voor Muller, die altijd zelf de touwtjes in handen wil hebben.
Lofalk heeft naar verluidt onder andere met Volvo-eigenaar Geely geflirt om Saab onder te brengen, maar die bedankte voor de eer. Ook BAIC, koper van de techniek van de oude generatie 9-3 en 9-5 modellen, werd benaderd maar wilde niet.

Einde van de reorganisatie zou betekenen dat schuldeisers weer hun vorderingen op Saab kunnen laten gelden en het faillissement van Saab kunnen aanvragen. De reorganisatie was bedoeld om de schuldeisers op afstand te houden totdat het beloofde Chinese geld zou binnenkomen. Maar daar wil Guy Lofalk niet meer op wachten.

Spyker sportwagens toch verkocht

Spyker is toch verkocht, maar niet aan Vladimir Antonov. Een Amerikaanse investeerder gaat ermee vandoor. North Street Capital koopt Spyker voor 32 miljoen euro. De man achter North Street, Alex Mascioli, is een fervent autoliefhebber die zelf racet en ook auto's test voor zijn eigen website.

Van die 32 miljoen euro wordt Saab niet veel wijzer. Maar Victor Muller wel. Moederbedrijf Swedish Automobile sluist het bedrag door naar Victor Muller. Zijn investeringsvehikel Tenaci Capital had pandrecht op Spyker in ruil voor de lening van 74 miljoen dollar die Tenaci begin 2010 had verstrekt (aan wat toen nog Spyker Cars nv heette) om Saab te kopen. Die schuld van Swedish Automobile aan Victor Muller wordt nu 43,7 miljoen dollar (= 32 miljoen euro) lager door de verkoop van Spyker. Nu kan Muller de financiers achter zijn Tenaci Capital terugbetalen, waaronder Vladimir Antonov.

Bedrag niet zeker
De 32 miljoen is precies hetzelfde als wat eerder overeengekomen was met Antonov. Of dat hele bedrag er komt, hangt af van voorwaarden die niet worden toegelicht. Maar we kunnen een beeld krijgen van die voorwaarden, want in de principe-deal met Antonov werd het bedrag gesplitst: 15 miljoen zeker en maximaal 17 miljoen als earn-out op basis van de resultaten van Spyker in de periode 2011-2016.

Antonov haakt af
Opmerkelijk is dat Vladimir Antonov dus afziet van Spyker. Terwijl hij die intentie wel had vastgelegd en alle voorbereidingen waren getroffen. Antonov had zich al verbonden aan Coventry Prototype Panels (CPP), het Britse bedrijf waar de Spyker sportwagens gebouwd worden.

Althans, dat is de bedoeling. Eind 2009 zijn alle productiefaciliteiten uit Zeewolde verplaatst naar CPP, dat doorvoor zijn bedrijf uitbreidde en extra mensen aannam. Maar sindsdien zijn er daar nauwelijks Spyker C8 Aileron-modellen uit de fabriek gerold.

Antonov is feitelijk al die tijd moeten opdraaien voor de kosten van de slapende Spyker-productielijn van CPP. Kennelijk is de definitieve blokkade vanuit de Europese Investeringsbank en de Zweedse overheid tegen zijn deelname aan Saab reden om helemaal af te zien van verdere investeringen rondom Swedish Automobile.

Verouderd
De vraag is nu of Alex Mascioli erin slaagt om de Spyker sportwagens weer op gang te krijgen. Want net als bij Saab gebeurt er bij Spyker al heel lang helemaal niets. De C8 Aileron is tweeënhalf jaar na zijn onthulling nog steeds niet klaar voor serieproductie. Bovendien is de auto technisch verouderd. Audi gebruikt het motorblok dat in de Spyker ligt zelf niet eens meer. En om een nieuwe motor erin te krijgen is weer ontwikkelingstijd en -geld nodig. Benieuwd of Mascioli dat voldoende kan bieden.

Reorganiseren bij Saab is vooral tijdrekken

Opluchting overheerste dinsdag bij Saab toen de rechter het verzoek tot reorganisatie in hoger beroep alsnog toekende. Maar die reorganisatie is niet de oplossing voor de problemen bij Saab, het is in feite niets meer dan tijd winnen.

Saab is de komende drie maanden verlost van hongerige schuldeisers die bezittingen opeisen via incassoprocedures. Wat er in de tussentijd gebeurt, is vooral wachten. Wachten tot de Chinese partners Pang Da en Youngman met hun beloofde miljoenen over de brug komen.

Niet saneren
De fase die Saab nu ingaat is dan ook beter te omschrijven met uitstel van betaling dan met de term reorganisatie. Die term doet vermoeden alsof het bedrijf flink opgeschud en geherstructureerd wordt. Zo ver lijkt het bij Saab niet te gaan. Binnen drie tot vijf weken krijgen de schuldeisers een plan voorgelegd over de afbetaling van de schulden. Maar er is geen plan aangekondigd om het bedrijf grondig te saneren.

Wel heeft Saab bekendgemaakt dat het de efficiëntie van de fabriek onder de loep gaat nemen. Het businessplan wordt herschreven voor de periode vanaf 2012. Dat is niet meer dan logisch gezien de huidige productieaantallen van enkele tienduizenden auto's per jaar.

Illusie
Het lijkt een illusie om te denken dat Saab weer snel op zijn oude streefgetal van 120.000 auto's per jaar zal zitten. In een fabriek die beduidend minder auto's maakt, zijn ook minder mensen nodig. Saab heeft dan ook gezegd dat ontslagen niet uit te sluiten zijn.

De oplossing komt als de 245 miljoen euro uit China arriveert in - naar verwachting - november. Maar ook dat is niet de uiteindelijke oplossing. Het bedrag is maar net genoeg om de openstaande schulden, leningen en voorschotten terug te betalen.


Productie opstarten
Waar het echt om draait, is het opnieuw opstarten van de autoproductie. Dat kan alleen als de leveranciers genoeg vertrouwen hebben in het voortbestaan van Saab. Daarvoor is niet alleen vereffening van de schulden nodig, maar ook uitzicht op voldoende cash bij Saab om nieuwe onderdelen te bestellen. Hervatting van de productie wordt niet meer voor dit jaar verwacht, ervan uitgaande dat pas vanaf november concreet met leveranciers gesproken kan worden als het Chinese geld binnen is.

Bovenal is er vertrouwen nodig van de consument: de autokoper die in de Saab-showroom zijn handtekening zet onder een koopcontract. Na vijfenhalve maand stilstand bij Saab is dat vertrouwen danig geschaad. En dat is misschien nog wel het ergste.

Ongelofelijk overleven

Saab kan toch in reorganisatie gaan. Dat heeft de Zweedse rechter vanmiddag in hoger beroep bepaald. Het is wederom een knap staaltje overlevingskunst van Victor Muller.

Twee weken geleden werd het verzoek tot reorganisatie nog afgewezen, maar vanmiddag gaf een hogere rechtbank in hoger beroep Saab alsnog toestemming om in reorganisatie te gaan.

Deze belangrijke ommekeer is zeer kenmerkend voor de manier waarop Victor Muller onderneemt. Steeds als de situatie volkomen uitzichtloos lijkt, weet hij de zaak een wending te geven waardoor hij alsnog slaagt. Deze keer helpt de Zweedse rechter hem een handje.

Toezeggingen
Waarom het verzoek in eerste aanleg werd afgewezen en nu in hoger beroep alsnog is toegewezen, heeft waarschijnlijk te maken met concretere toezeggingen vanuit Saabs beoogde Chinese partners Pang Da en Youngman. Zij hebben in het kader van het hoger beroep hun steun geuit, zowel in een brief aan de rechtbank als in de pers. Youngman wil op korte termijn 70 miljoen euro voorschieten en stelde zelfs honderden miljoenen aan investeringen in het vooruitzicht voor de langere termijn.

De reorganisatie naar Zweeds model betekent dat schuldeisers in die periode geen aanspraak kunnen maken op gelden of bezittingen van Saab. Er komt een bewindvoerder naast de directie en de salarissen worden betaald via een staatsfonds. Het toekennen van de reorganisatie betekent automatisch dat de faillissementsverzoeken die enkele vakbonden en leveranciers de afgelopen maanden hebben ingediend, komen te vervallen. De reorganisatie duurt drie maanden en kan verlengd worden tot maximaal een jaar.

Tijd winnen
De reorganisatie is eigenlijk alleen maar bedoeld om tijd te winnen. Saab moet de tijd zien te overbruggen totdat de beloofde 245 miljoen euro van de Chinese partners Pang Da en Youngman naar Zweden wordt overgemaakt. Met dat geld moet de 150 miljoen euro aan achterstallige rekeningen bij leveranciers worden voldaan. Pas dan kan de autoproductie in Trolhättan weer worden hervat.

Pang Da en Youngman doorlopen momenteel een goedkeuringsprocedure bij de NDRC, de Chinese autoriteit die de investering in Saab moet goedkeuren. Victor Muller zei vanmiddag dat hij uiterlijk begin november uitsluitsel van de NDRC verwacht, dus ruim binnen de driemaandsperiode.

De kat met 9 levens maakt rare sprongen

Afgelopen week beleefde Saab spannende momenten met de aanvraag tot surseance en de daaropvolgende afwijzing door de rechter. Opvallend is te zien wat er gebeurt met Victor Muller als hij verder in het nauw komt.

Als journalisten op persbijeenkomsten of in interviews twijfel uitspreken over de hardheid van de Chinese deal, reageert hij korzelig en kortaf. Als er op de man wordt gespeeld, zoals Rob Trip in het NOS-journaal donderdag deed, kan hij zijn woede maar nauwelijks verbergen. Het enthousiasme en de niets-aan-de-hand-houding waarmee Muller zich altijd presenteert, kent zijn grenzen.

Verwarring
Er zijn ook serieuzere effecten. Verwarring over Mullers uitspraken over het beschikbare geld bijvoorbeeld. Muller deed voorkomen alsof Saab geld heeft om lonen te betalen, maar dat niet kan aanwenden omdat het niet zijn werknemers vóór andere schuldeisers mag laten gaan. Dat verbaasde het incassobureau dat een reeks schuldeisers bijstaat. Het bureau had zoveel geld niet aangetroffen tijdens zijn procedure.

Het geld bleek inderdaad niet in het bezit van Saab. Kennelijk doelde Muller op geld dat hij verwacht, maar nog niet heeft. De wens was de vader van de gedachte, en in dit geval van uitspraken richting de pers. En dat is nogal gevaarlijk. Veelzeggend is het dat Mullers uitspraken snel werden gevolgd door een persbericht ter verduidelijking.

Komende dagen cruciaal
De komende dagen worden cruciaal. Mullers mogelijkheden raken uitgeput. De zaak ontwikkelt zich in een richting waarbij hij steeds minder factoren naar zijn hand kan zetten en dat past absoluut niet in zijn dominante werkwijze.

Hem rest alleen nog de hoop op het Chinese geld. Over andere geldbronnen horen we hem niet meer. Zolang dat geld er niet is, en de rechter zich buigt over het hoger beroep in de surseance-zaak, maant hij de vakbonden om Saab niet op de huid te zitten met een faillissementsaanvraag.

Muller probeert de bonden te paaien door ze bondgenoten te noemen, maar dat zal weinig helpen. De afgelopen maanden hebben er in toenemende mate kritische geluiden geklonken vanuit vakbondskringen. Personeel heeft drie maanden op rij moeten wachten op zijn salaris. Het duurt de vakbonden allemaal veel te lang. En er is geen zekerheid over een snelle oplossing.

Handreiking
De enige handreiking die Muller kon doen, is de mogelijkheid opwerpen dat de Chinezen de augustus-lonen voorschieten. Maar ook dat ligt buiten zijn macht.

Afgelopen vrijdag waren de vakbonden duidelijk over hun intentie: dinsdag faillissement aanvragen als er dan nog steeds geen zicht op een oplossing is. Alle verhalen van Muller en zijn beroepsprocedure bij de rechter ten spijt.

Magische miljoenen uit China zijn niet genoeg

Alle hoop van Saab is gevestigd op het geld dat de Chinese partners Pang Da en Youngman toegezegd hebben. Hun gezamenlijke 245 miljoen euro is doorslaggevend om Saab een toekomst te geven, betoogde Victor Muller afgelopen week keer op keer.

Maar die toekomst is slechts van korte duur. Het lijkt een hoog bedrag, maar het is te weinig in het licht van de situatie waarin Saab nu verkeert. Saab staat voor 150 miljoen euro in het krijt bij zijn leveranciers. Verder moet er nog circa 10 miljoen euro aan lonen over de maand augustus uitbetaald worden.

Voorgeschoten
Bovendien hebben de Chinezen al 30 miljoen euro voorgeschoten, onder andere om salarissen te betalen. Dat geld was eigenlijk bestemd voor een bestelling van 1.300 auto's, dus daar is een nieuw gat gecreëerd. Dat gat moet eerst gedicht worden, ofwel: Saab moet de onderdelen voor die 1.300 auto's uit vers geld betalen. Zo raakt de 245 miljoen snel opgebrand.

Nieuwe modellen kosten geld
Ten slotte is dat bedrag bij lange na niet genoeg om Saab een sterke positie als zelfstandige fabrikant te geven. De ontwikkeling van nieuwe modellen vergt miljarden. Saab heeft bij de bekrachtiging van de samenwerking met Pang Da en Youngman maar liefst drie nieuwe modellen aangekondigd, geheel in lijn met Mullers bekende werkwijze om nogal ver op de zaken vooruit te lopen. Er komt een kleine 9-1 als concurrent voor de Mini en verder een 9-6 en 9-7. Daarvoor is aanvullende financiering nodig.

Dividend nadert
Intussen komt een andere kostenpost steeds dichterbij. Vanaf 2012 moet Saab dividend gaan betalen over de preferente aandelen ter waarde van 326 miljoen dollar die General Motors bij de overname meegaf. Dat bedrag is een verplichting van Saab aan GM en het dividend wordt verrekend in de vorm van een rente van 6% op de hoofdsom. Vanaf juli 2012 wordt de rente een niet malse 12%. In zijn huidige staat kan Saab dat er lastig bij hebben.

Het Chinese geld wordt vooral gebruikt om gaten uit het verleden te dichten. De zoektocht naar financiering is na de magische 245 miljoen dus allesbehalve voorbij.

Afwijzing surseance zware klap voor Saab

De rechter heeft surseance van Saab afgewezen. Victor Muller heeft aangekondigd in beroep te gaan.

Toch nog verrassend heeft de Zweedse rechter de aanvraag tot surseance van Saab vanmiddag afgewezen. Het nationale gevoel in Zweden is ondergeschikt aan de feiten. Rechter Gunnar Krantz was duidelijk in zijn toelichting: het gebrek aan geld is wel aangetoond, maar de mogelijke oplossing ervoor niet.

Geen oplossing
Een voorwaarde voor surseance naar Zweeds model is dat er een oplossing voor de gerezen problemen in het vooruitzicht is. Ondanks dertien pagina's toelichting en het gloedvolle betoog van Victor Muller gisteren op een persconferentie vond de rechter de argumentatie onvoldoende om surseance toe te staan.

Zoals we gisteren al constateerden op dit blog, kon Muller geen enkele garantie geven dat er snel geld komt. Het vurig gewenste geld van de beoogde Chinese partners. Muller blijft volhouden dat het niet al te lang meer duurt voordat het Chinese geld komt, maar daar nam de rechter geen genoegen mee. Te algemeen en te weinig informatie over de waarschijnlijkheid, vond de rechter. Ook Mullers beweringen over potentiële andere geldschieters vond de rechter te vaag.

Hard aangekomen
Velen hebben de afgelopen jaren geloofd in de verhalen van Muller. De zonnige toekomstperspectieven die hij keer op keer in gloedvolle betogen schetste, trokken steeds opnieuw mensen over de streep. Maar de Zweedse rechter trok vandaag een streep voor Muller. Zijn 'nee' moet hard zijn aangekomen bij de man die doorgaans geen nee accepteert.

Muller heeft aangekondigd in beroep te gaan tegen het vonnis.

Surseance als redding: Muller legt uit

Zelfverzekerd en gloedvol als altijd legde Victor Muller vandaag uit waarom Saab surseance heeft aangevraagd en hoe goed dat volgens hem voor het bedrijf is. Maar wanneer er nou eindelijk geld komt, blijft onduidelijk. Wel is duidelijk dat al Mullers hoop is gevestigd op de Chinezen.

Saab heeft surseance aangevraagd om tijdelijk in rustiger vaarwater te komen, zei Victor Muller vanmiddag op een persconferentie in Trolhättan. Hij zei het alsof het een positieve gebeurtenis is, maar in feite is het te treurig voor woorden dat het zover heeft moeten komen.

Surseance naar Zweeds model
De surseance naar Zweeds model is anders dan bij ons. Saab krijgt nu een bewindvoerder die aanschuift bij de directie. Individuele schuldeisers worden op afstand gehouden zodat directie en bewindvoerder binnenkomend geld kunnen voorsorteren voor een allesomvattend plan waarin alle schuldeisers zijn opgenomen. Intussen betaalt de Zweedse staat de lonen van het personeel. Deze situatie mag drie maanden duren en kan verlengd worden tot maximaal een jaar.

Muller stond de pers te woord op zijn bekende overtuigende wijze en veroorloofde zich op zijn tijd grapjes, bijvoorbeeld over een omvallende microfoon. Tegelijk was hij uiterst kortaf tegen een kritische journalist die dóór bleef vragen. Want daar houdt Muller niet zo van.

Trap na
Het mediamoment was een mooie aanleiding om Vladimir Antonov weer eens in het zonnetje te zetten en tegelijk de instanties die zijn deelname aan Saab blokkeren, een trap na te geven. Antonov had maanden geleden 100 miljoen euro willen fourneren toen 30 miljoen al genoeg was. Hij bleef aandringen op deelname, terwijl de Europese Investeringsbank en de Zweedse regering van meet af aan tegen hem waren, zo bleek achteraf. We hebben anderhalf jaar lang tegen windmolens lopen vechten, aldus Muller. Hij is naar eigen zeggen nog steeds dikke vrienden met de Rus die nu meer afstand heeft genomen van Saab.

Tijd rekken
Alles lijkt af te hangen van het Chinese geld dat Pang Da en Youngman, samen 245 miljoen euro, willen investeren. Muller moet tijdrekken totdat die twee groen licht krijgen van de Chinese autoriteiten. Het lijkt erop dat hij het lot van Saab geheel in handen legt van zijn beoogde Chinese partners met hun diepe zakken. Steeds hamert Muller op de verlossing die zij gaan brengen.

Herhaaldelijk vroegen journalisten hoe zeker het is dat het Chinese geld er komt. Muller zegt ervan overtuigd te zijn dat het komt, maar geeft niet aan wanneer. Er is nog steeds geen enkele garantie voor.

Net zo theoretisch zijn eventuele andere geldschieters. Muller repte op de persconferentie vol overtuiging van grote interesse bij investeerders in heel veel landen, maar hij maakt dat allerminst concreet, noch met bedragen, noch met termijnen.

De surseance is niet meer dan het zoveelste noodverband. Het is dan wel geen noodlening, maar een juridische noodmaatregel om tijd te winnen. Tijd totdat het Chinese geld komt. Als het komt.

Mullers werkelijkheid
Wie Muller niet goed kent, hoorde op de persconferentie een verhaal over een tijdelijk probleem. Maar wie hem wel kent, zag zijn bekende werkwijze: vergezichten schetsen op basis van aannames zonder dat er voldoende concrete feiten aan ten grondslag liggen. Hij gaf het beeld van zijn werkelijkheid, zoals hij die wenst te zien. Niet die van de echte werkelijkheid, want die is vele malen weerbarstiger.

De ellende bij Saab in dieprode cijfers

Eindelijk kwam Swedish Automobile (SWAN) dan nabeurs met zijn halfjaarcijfers. En kon alle ellende van de afgelopen maanden zoals rekeningen van toeleveranciers en salarissen van personeel die niet meer betaald konden worden, worden uitgedrukt in cijfers. Dieprode cijfers: oplopend als het om verliezen en schulden gaat en aflopend als het omzet, marges, productie en verkoop betreft. Verrassend was het niet, maar toch wel schokkend hoe diep Saab binnen één jaar in de ellende is gekomen. Een onderneming op sterven na dood.

Het verlies is in het tweede kwartaal verder opgelopen tot 224,2 miljoen euro (EUR 72.0 in Q1 + EUR 152.2 mln in Q2). Het operationele resultaat (EBIT) is in de eerste zes maanden min EUR 201,5 miljoen tegenover min EUR 21,9 mln in de eerste helft van 2010. In het eerste kwartaal van 2011 was de EBIT min EUR 79,4 en in het tweede kwartaal min EUR 122,2 mln.

De negatieve brutomarge in het tweede kwartaal van EUR 33,5 mln laat zien hoeveel geld een stilstaande autofabriek toch nog verbrandt. De kosten lopen immers door en er staan nauwelijks inkomsten tegenover.
De nettoschuldpositie bedraagt inmiddels EUR 284.4 mln.

De omzet is in vergelijking met de eerste helft van 2010 wel gestegen van EUR 241,6 mln naar EUR 359,0 mln: plus 49 procent. Ten opzichte van het eerste kwartaal is de omzet marginaal gegroeid: van EUR 257,1 naar EUR 359,0 mln. Een toename van EUR 101.9 mln.
De vergelijking van de omzet in de eerste zes maanden van 2011 met die in de eerste zes maanden van 2010 loopt mank, zoals SWAN ook zelf schrijft in een toelichting op de cijfers. De omzetstijging komt deels door meer verkochte auto’s , maar komt ook omdat de cijfers van 2010 vanaf de datum van de overname van Saab zijn (vanaf maart) en voor SAAB UK vanaf juni van dat jaar.

Verkoop
In de eerste helft van 2011 zijn 12.871 Saabs aan dealers verkocht (een plus van 26 procent ten opzichte van dezelfde periode in 2010) en dealers verkochten 15.194 auto’s aan eindklanten (plus 44 procent). Maar het zwaartepunt van de verkopen zat duidelijk in het eerste kwartaal. Toen gingen er 9.674 Saabs naar dealers tegenover 3.197 in het tweede kwartaal, tweederde minder. Voor Saabs verkocht aan klanten zijn de aantallen respectievelijk 9.393 voor Q1 en 5.801 voor Q2. Dealers hebben uit voorraad verkocht.

Dat de productie flink is teruggelopen wekt geen verbazing. De fabriek stond het grootste deel van het afgelopen kwartaal stil. In de eerste helft van 2011 rolden 12.877 auto´s van de band, 9 procent meer dan in dezelfde periode vorig jaar (11.851). Maar in het tweede kwartaal zijn er slechts 1.989 Saabs gebouwd waar dat er in het eerste kwartaal nog 10.888 waren.

Curieus en onwaarschijnlijk
Het management van SWAN houdt de stemming erin. Het herhaalt voortdurend dat het werkt aan het voortbestaan van de onderneming, zoekt naar aanvullende financiering en daarover in onderhandeling is. Alle opties liggen open en een reorganisatie ligt voor de hand. SWAN-topman Victor Muller schijnt dat niet langer uit te sluiten. Waarom de hele productie niet verhuizen van Trollhattan naar China waar de productiekosten (salaris) een stuk lager liggen dan in Zweden? Het is ondertussen opportunistisch zakendoen voor Muller. Het maakt niet uit wie de redder is, als er maar een redding komt.

Het is op dit moment niet duidelijk of voldoende geld kan worden opgehaald om de productie op korte termijn te starten, zo laat het SWAN-management weten. Het kan dus best zo zijn dat er wel geld wordt gevonden om de salarissen te betalen maar niet om de productie weer op gang te krijgen. Hoe lastig dat is werd al eerder op dit blog uiteengezet.

De toelichting op de halfjaarcijfers bevat nog enkele curieuze zinsneden die om nadere opheldering vragen zoals ‘[…] some of the funds committed by investors have not yet been paid’. Er wordt niet vermeld om welke investeerders en toezeggingen het gaat, maar kennelijk is niet elke externe financiële toezegging even hard.
Het management geeft ook nog een toelichting op het negatieve eigen vermogen van SWAN (min EUR 396,6 mln) waarmee de autofabrikant feitelijk technisch failliet is. ‘The Board and Management are closely monitoring the equity development in Saab Automobile where certain Legal minimun equity requirements apply under Swedish law.’ Nou kennen wij de Zweedse wetgeving niet goed, maar het is interessant na te gaan wat die wettelijke eisen aan het vermogen zijn.

Woensdag was er nog het onwaarschijnlijke bericht, dat een top 5 bank in Europa een overbruggingskrediet van 1 miljard Zweedse kronen (109 miljoen euro) aan SWAN zou verstrekken. Welke bank wil zoveel geld aan een zo kwakkelende autofabrikant verstrekken? En heeft SWAN nog onderpand? Eerder dit jaar heeft het al zijn gebouwen verkocht aan een groep Zweedse vastgoedinvesteerders om aan geld te komen in een zogenaamde sale and lease back constructie.

Het lijkt dat de redding door de Chinese autobedrijven Pangda (dealer) en Youngman (fabrikant) voorlopig op zich laat wachten. Beide ondernemingen investeren 245 miljoen euro in SWAN in ruil voor een belang, maar moeten daarvoor wel goedkeuring van de Chinese overheid, de Europese Investeringsbank (EIB) en voormalige Saab-eigenaar GM krijgen. Uit China komen geluiden dat de plannen nog steeds niet zijn ingeleverd bij de National Development and Reform Commission en die neemt gewoonlijk de tijd om een en ander te bestuderen. SWAN heeft die tijd duidelijk niet.

Spyker
Is er ook nog nieuws van Spyker? Jazeker. De sportwagendivisie van SWAN blijkt nog steeds niet verkocht. In de toelichting schrijft SWAN dat de verkoop van Spyker aan CPP Global Holdings is uitgesteld vanwege de onzekere situatie bij het moederbedrijf. Op 24 februari van dit jaar maakte Spyker Cars (later omgedoopt in Swedish Automobile) de voorgenomen verkoop van de sportwagendivisie bekend aan CPP Global Holdings, een onderneming in handen van Victor Muller’s Russische zakenvriend en geldschieter-achter-de-schermen Vladimir Antonov. SWAN is in discussie met de potentiële koper, maar laat weten ook andere alternatieven voor Spyker te overwegen. Wordt vervolgd.

Toekomst
Ondertussen blijft nog steeds de vraag of Saab het gaat redden. Met Victor Muller als een financiële Houdini weet je het nooit. Maar als Saab het nu redt dan is de onderneming zo overladen met schuld dat het voorlopig nog aan het afbetalen is. Geld om de huidige schulden af te betalen is één, maar om vervolgens ook nog als winstgevende autofabrikant verder te kunnen gaan is twee. Zo moet er bijvoorbeeld extra geld komen voor de nieuwe modellen die Saab heeft aangekondigd (als die ooit het productiestadium bereiken).

Saab is door de huidige problemen zover teruggeworpen dat een toekomst als marginale autobouwer in het verschiet ligt. De bottom line is en blijft: worden er voldoende Saabs verkocht? Dat is onzeker: het merk heeft inmiddels een flinke deuk opgelopen. De Audi-, BMW- en Mercedesrijder weer in een Saab krijgen, zoals Muller bij de overname zijn plannen met Saab verbeeldde, lijkt verder weg dan ooit.

Productie opstarten is niet zo makkelijk voor Saab

Saab streeft ernaar om de assemblage van auto's deze week te hervatten. Week 35 dus, ofwel 29 augustus - op zijn vroegst. Vooralsnog is dit streven nog niet gelukt. Het is ook gemakkelijker gezegd dan gedaan.

Er komt namelijk heel wat bij kijken om de productie weer op gang te krijgen. Waarom het zo lang moet duren, is best verklaarbaar. En of het gaat lukken, is maar zeer de vraag.
Saab zelf zegt dat eerst de aanvoer van alle benodigde onderdelen zekergesteld moet zijn. En dat is nog niet het geval. Victor Muller deed er op de aandeelhoudersvergadering in mei luchtigjes over: 'Het is nu alsof het vrijdagmiddag is en de band stilstaat voor het weekend. Als er weer geld is, dan wordt het weer maandagochtend. Dan drukken we op de knop en dan gaan we weer draaien.'

Maar zo simpel is het niet. Saab heeft zichzelf verder in de nesten gewerkt dan nodig is. Om twee redenen: leveranciers zijn nog steeds niet allemaal betaald en het duurt te lang.
De incassoprocedure die momenteel loopt namens een aantal bedrijven, laat zien hoe ver weg een akkoord met alle 820 toeleveranciers is. Dat sommigen op zo'n manier om hun geld moeten bedelen, belooft weinig goeds voor hun vertrouwen in Saab.
Omdat het zo lang duurt, moeten leveranciers omzien naar alternatieven. Zij kunnen het zich niet permitteren om maandenlang met de armen over elkaar te zitten totdat Saab weer eens wat spulletjes bestelt. Sommigen hebben al personeel moeten ontslaan. Of hebben andere opdrachtgevers gezocht.

Soortgelijks
Bij Spyker speelde begin 2007 iets soortgelijks. Toen betaalde de sportwagenfabrikant verschillende leveranciers te laat waardoor die stopten met leveren. Vervolgens duurde het behoorlijk lang voordat de productie weer op de rit was. Spyker was zijn zogeheten productieslots bij leveranciers kwijtgeraakt. Ofwel, de capaciteit die zij hadden ingeruimd voor de productie van spullen voor Spyker, hadden ze intussen ingevuld met iets anders. Om die planning weer te veranderen, kost tijd.

Er is een belangrijke factor die de bereidheid bij Saabs leveranciers kan maken of breken: de mate van afhankelijkheid. Grote leveranciers en zij die een groot deel van hun omzet halen uit de orders van Saab, zullen bereid zijn mee te werken aan de productieherstart.

Maar bedrijven voor wie Saab een kleintje is, lopen minder hard. Het Nederlandse Nedschroef bijvoorbeeld, of anderen buiten Zweden. Voor hen is het simpel: eerst een deugdelijke oplossing voor de schuld en uitzicht op betaling, anders geen spullen. Als er een paar van dergelijke partners het laten afweten, dan kan de productie nog niet op gang komen.

Al ontbreekt er maar één onderdeeltje, dan kunnen de auto's feitelijk niet afgebouwd worden. Tenzij er zicht op is dat dat snel komt. Zo heeft DAF Trucks ooit een hele startbaan van vliegveld Eindhoven volgezet met vrachtauto's die van de band rolden, maar waar een klein onderdeel aan ontbrak dat korte tijd later alsnog werd aangebracht.

De bereidheid om met Saab mee te denken en mee te werken neemt bij sommige partijen af. En dat is misschien nog wel gevaarlijk dan tijdelijk geldgebrek.

Ken je die van de cijfers van Saab? Die kwamen niet!

Vertraging alom bij Saab. Niet alleen de salarissen, maar ook de halfjaarcijfers komen te laat.

Vol spanning zat iedereen te wachten op de halfjaarcijfers van Swedish Automobile, de moedermaatschappij van Saab. Maar in plaats van het dik pak cijfers kwam er een piepklein berichtje: het wordt een paar dagen later, woensdag de 31e augustus om precies te zijn.

Tamelijk schokkend om pas op het allerlaatste moment met het uitstel te komen. Maar zoals vaker bij Saab, is ook dit niet echt een verrassing. Toen het moederbedrijf nog Spyker heette en alleen maar sportwagens bouwde in de Flevopolder, ging het publiceren van cijfers ook niet altijd vlekkeloos.

Spyker kwam ooit pas na 9.00 uur met cijfers, terwijl de beurshandel al begonnen was en de resultaten bedoeld waren om voorbeurs te verschijnen. Dit tot verbazing van de financiële wereld. Er wordt immers maar zelden door beursfondsen zo laconiek omgesprongen met publicatie van deze belangrijke en koersgevoelige informatie.

Het uitstel van de halfjaarcijfer is de zoveelste parallel en déjà-vu tussen de gang van zaken bij -destijds- Spyker en -nu- Saab.

Geen geld voor salarissen
Voor vandaag staan ook salarisbetalingen op de agenda bij Saab. Ook daar is het maar de vraag of dat op tijd gaat lukken. Saab heeft aangegeven dat het benodigde geld er nog niet is om iedereen te betalen.

Het is al de derde maand op rij dat de salarisbetalingen problematisch verlopen. In juni gebeurde dat voor het eerst. De vakbonden waren woedend. Een maand later kreeg het fabriekspersoneel wel geld en het kantoorpersoneel niet. En nu is er weer niet voldoende in kas om uit te betalen.

Dat Saab zijn werknemers in de kou laat staan, heeft het vertrouwen in hun werkgever ernstig geschaad. Dat kan Saab lelijk gaan opbreken. Want faillissementsdreiging komt niet alleen van buitenaf - de leveranciers - maar ook van binnenuit.

Toen in juni de salarissen te laat kwamen, was vakbond IF Metall van zins om het faillissement aan te vragen. Via een faillissement zouden de werknemers een beroep kunnen doen op de staat om toch nog hun loon te krijgen. Saab heeft dat op het nippertje afgewend door geld aan te trekken via de verkoop van vastgoed.

De bereidheid om een faillissementsaanvraag in te dienen is er, weten we dus van een vorige keer. Saab is gewaarschuwd.

Saab gebruikt laatste redmiddel voor cash

Saab geeft alweer aandelen uit onder de faciliteit van GEM. Dat is al de tweede keer in korte tijd. Het is echter een hele dure manier om aan cash te komen.

Deze keer verstrekt Saab 4 miljoen aandelen aan GEM. Begin augustus waren het er 5 miljoen in verband met de salarisbetalingen. Eerder, in mei, deed Saab ook al een beroep op de faciliteit voor 1 miljoen aandelen.

Opbrengst magertjes
De precieze opbrengst van de aandelenuitgifte is nog niet bekend. De uitgifteprijs wordt bepaald aan de hand van de gemiddelde slotkoers van 15 handelsdagen minus een korting van 10%. Met een aandelenkoers van ronde de euro is de te verwachten opbrengst zeer magertjes te noemen.

De emissievoorwaarden zijn bijzonder ongunstig voor Saab. Dat heeft Saab-topman Victor Muller zelf toegegeven toen hij de GEM-faciliteit 'hele dure cash' noemde. Maar GEM is dan ook een financier van het soort dat in beeld komt als alle andere mogelijkheden zijn uitgeput.

En daar lijkt het wel op bij Saab. Het is een teken aan de wand dat Saab nu eens zo kwistig gebruikt maakt van de dure GEM-faciliteit. Ze moeten hoe dan ook aan cash komen, want er staan -uiteraard- betalingen voor de deur.

Incasso
Meest acute en meest precaire is de incassoprocedure die een aantal leveranciers is gestart. Deze week kan het geld gevorderd gaan worden. Het gaat om enkele miljoenen euro's, ongeveer het bedrag dat Saab nu via GEM betrekt.

Zo lijkt het alsof Saab voor elke grote betaling het geld nog moet gaan zoeken als het moment daar is. Dat geeft aan dat de kas echt leeg lijkt te zijn.

De faciliteit van GEM omvat 150 mln euro en is ingesteld bij de overname van Saab door Spyker in januari 2010. Gedurende heel 2010 zijn er circa 1,5 miljoen aandelen onder de GEM-faciliteit uitgegeven. Die gingen toen voor 4 euro per stuk weg.

Direct doorverkopen
GEM verkoopt de aandelen direct door via de vrije markt, want GEM's doel is niet om een belang op te bouwen, maar slechts om geld te verdienen aan het verstrekken van cash. Dat betekent dat eenieder die er vertrouwen in heeft, makkelijk een fors pakket kan inslaan bij GEM. Vladimir Antonov bijvoorbeeld, of de beoogde Chinese partners Pang Da en Youngman.

De verwatering door de drie emissies van dit jaar is enorm: 10 miljoen nieuwe aandelen erbij terwijl er zo'n 23 miljoen aandelen uitstaan, ofwel een verwatering van maar liefst 43%. En dat niet eens voor een algehele herfinanciering, maar slechts voor een paar noodverbanden om gaten mee te dichten.

Burgemeester Trolhättan wil van Victor Muller af

Opmerkelijk nieuws van iemand die Saab na aan het hart ligt. Burgemeester Paul Akerlund van Trolhättan vindt dat Victor Muller plaats moet maken voor een CEO die zijn sporen heeft verdiend in de auto-industrie. Akerlund doet zijn oproep woensdag in de Zweedse krant Dagens Industri.

Victor heeft goede dingen gedaan om de problemen van Saab op te lossen, maar hij is geen operationeel manager, vindt de burgemeester die in het verleden zelf werkzaam was bij Saab. Daarom heeft Saab een nieuwe CEO nodig met ervaring in de auto-industrie.

Geen manager
Muller is meer een dealmaker dan iemand die een bedrijf operationeel kan leiden. Hij leek dat inzicht zelf ook te hebben. Ten tijde van Spyker als kleine sportwagenfabriek deed hij zoveel mogelijk zelf, en dat kon ook tot op zekere hoogte, maar met Saab werd het groter en anders. Bij de overname van Saab zei Muller: 'Wij gaan vanuit Spyker de mensen van Saab niet vertellen hoe ze een autofabriek moeten runnen. Dat weten ze zelf namelijk veel beter. We hebben Jan Ake Jonsson en zijn mensen die dat uitstekend doen.'

Maar precies dat wat hij zei niet te zullen doen, is toch gebeurd. Na het onverwachte vertrek van Jan Ake Jonsson is Muller sinds mei zelf CEO van Saab. Er zouden een nieuwe CEO en CFO voor Saab worden gezocht, maar tot op heden is daar niets van vernomen.

Luidere kritiek
Akerlunds uitspraken passen in een klimaat waarin de handelwijze van Victor Muller steeds luider wordt bekritiseerd in Zweden. Eigen mensen en zakenrelaties laat hij in de kou staan, ondanks veel beloftes. Ook commentaren van Zweedse kranten worden grimmiger van toon. De Zweedse journalisten verwijten Muller blind optimisme. Hij heeft blijk gegeven van overtuigingskracht en grenzeloos positivisme, maar dat is niet gevolgd door goed koopmanschap. In plaats van een redding, lijkt de toestand van Saab momenteel meer op een uitgesteld en pijnlijk stervensproces. Het zijn harde woorden van mensen die genoeg hebben van Muller praatjes.

Muller zelf zal de kritiek –voor de bühne- ongetwijfeld wegwuiven en stellen dat hij het hardst van iedereen werkt om Saab te laten voorbestaan. Hoogstpersoonlijk stapt hij op het vliegtuig op weg naar potentiële investeerders. Hij gaat tot het uiterste om vers geld te vinden, conform Spykers motto 'Nulla tenaci invia est via', ofwel 'Voor de aanhouder is geen weg onbegaanbaar'. Zonder hem was Saab immers al anderhalf jaar geleden opgehouden te bestaan. Maar de weg lijkt nu dood te lopen.

Vertrouwen beschaamd
De handelwijze die Muller nu laat zien is geen verrassing voor degenen die hem al langer kennen, zo is op dit blog a meerdere keren te lezen geweest. Het ging met Spyker in 2007 net zo als met Saab nu: geen geld, geen onderdelen, geen auto's bouwen, boze leveranciers en werknemers die thuis zitten. Terwijl Muller ondertussen roept dat er niks aan de hand is. Hij belooft van alles over bijvoorbeeld nieuwe financiers en productie- en verkoopaantallen, maar blijkt dat achteraf lang niet altijd waar te kunnen maken.

De Zweden komen er langzamerhand achter dat de man die ze op een koude februari-ochtend massaal toejuichten en in wie ze groot vertrouwen stelden, hun vertrouwen ernstig heeft beschaamd.

Elk dubbeltje omkeren

Saab moet elk dubbeltje omkeren. Er is niet genoeg geld om deze maand de lonen van alle 3.500 personeelsleden te betalen. Het fabriekspersoneel krijgt wel betaald, maar de 1.600 werknemers op kantoor, de witte boorden zoals Saab ze zelf noemt, moeten het zonder loon stellen.

Het is al de tweede keer dat de salarisbetalingen problematisch verlopen. Een maand geleden was er ook geen geld om de lonen te betalen. Door verkoop van een 50%-belang van zijn vastgoeddochter kreeg Saab toen weer wat lucht om met vertraging alsnog de salarissen over te maken.

Inmiddels is duidelijk geworden dat alle bij elkaar geschraapte miljoenen van de afgelopen maanden volstrekt ontoereikend zijn om Saab een fatsoenlijke financiële basis te geven. De verkoop van het vastgoedbelang, de vooruitbetaling op bestelde auto's, leningen van investeerder Gemini; allemaal zijn het slechts lapmiddelen om de ergste gaten te dichten.

Steeds meer druk
Tegelijk komt er van diverse kanten steeds meer druk op Saab te staan. Vorige week dreigde leverancier SwePart met een faillissementsaanvraag die in allerlijl werd afgewend. Deze week is een aantal leveranciers een incassoprocedure begonnen, omdat ze nu eindelijk eens geld willen zien.

De incassoprocedure gaat om een paar miljoen euro en behelst dat het incassobureau eerst gaat kijken of Saab geld op de bank heeft staan. Is dat er niet, dan worden activa van Saab aangesproken. Een belangrijk deel daarvan, Saab Tools en Saab Parts, dient echter als onderpand voor de lening van de Europese Investeringsbank (EIB).

Onwerkbare situatie
Zo langzamerhand ontstaat voor Saab een onwerkbare situatie. De gewone cashflow moet komen uit auto's bouwen en verkopen, maar dat gebeurt al maanden niet. Het beloofde Chinese geld van Pang Da en Youngman is nog niet beschikbaar, want het wachten is op groen licht van de Chinese autoriteiten. De situatie lijkt intussen zo penibel dat het Chinese geld weleens te laat kan komen.

Saab onderhandelt momenteel met banken over nieuwe leningen om daarmee de lening van de EIB af te lossen. Victor Muller wil graag van de EIB af omdat die blokkeert dat Vladimir Antonov een rol kan spelen bij Saab. Bovendien belemmert het pandrecht van de EIB Saabs handelingsvrijheid, zo bleek bij de vastgoeddeal.

Maar daadwerkelijk uitzicht op snelle cash is er niet. Goed beschouwd is Saab in zijn huidige staat niet aantrekkelijk voor een bank. Saab is aangewezen op financiers zoals Antonov of industriepartners.

Twijfel groeit
Intussen groeit de twijfel over het voortbestaan van Saab. Werknemers en leveranciers hebben lang geduld gehad omdat ze immers afhankelijk zijn van Saab en het voortbestaan van het bedrijf. Maar de vooruitzichten worden steeds somberder en de bereidheid om Saab te steunen neemt af.

Partners dreigen in toenemende mate Saab de duimschroeven aan te draaien. Toen vorige maand de lonen niet werden uitbetaald, overwoog vakbond IF Metall serieus om faillissement aan te vragen om zodoende een beroep te kunnen doen op de Zweedse staat . Misschien is het daarom niet toevallig dat nu juist het blauwe-boorden-personeel voorrang krijgt bij de salarisbetaling over juli.

De faillissementsdreiging door SwePart en de incassoprocedure die is ingezet zijn heldere signalen: het vertrouwen ebt zienderogen weg.

Leveranciers van Saab verliezen hun geduld

Saab heeft de verwachte hervatting van de productie uitgesteld tot op zijn vroegst week 35, ofwel 29 augustus. Maar het is de vraag of de fabriek in Trolhättan nog wel gaat draaien, want nu is er serieuze fallissementsdreiging.

Leveranciers lijken niet erg veel zin te hebben om nog mee te werken aan de herstart. Eén leverancier, SwePart, heeft vandaag een faillissementsaanvraag ingediend. SwePart heeft nog ruim een half miljoen euro tegoed van Saab Automobile Tools, een van de dochtermaatschappijen van Saab. Dat geld had al begin deze maand binnen moeten zijn, maar het is er nog steeds niet. 'Dat heeft mijn vertrouwen geknakt', zei directeur Lars Thunberg tegen het Zweedse persbureau TT. Het openstaande bedrag lijkt klein, maar voor een klein bedrijf zoals wij is het veel geld, aldus Thunberg.

Niet allemaal betaald
Nog steeds zijn de leveranciers bij wie Saab schuld had opgebouwd niet allemaal betaald. Ook bij het Nederlandse bedrijf Nedschroef staat nog een bedrag open, zegt directeur Chris Mezger. Pas als dat voldaan is, wil hij weer leveren aan Saab. Mezger is daarover momenteel niet in gesprek met Saab. 'Wij zijn maar en kleine partij. Ik neem aan dat ze eerst met de grote partijen tot een akkoord willen komen.'

Het geduld van meer leveranciers raakt op. Lars Holmqvist van de Europese leveranciersorganisatie Clepa merkt dat bij zijn leden: 'Saab heeft het een tijd kunnen uitzingen door korte-termijntrucs waarbij ze leveranciers zover kregen te leveren, maar vervolgens toch niet in staat bleken om te betalen', zegt hij in Zweedse media.

Net als in 2007
De irritatie bij de leveranciers is begrijpelijk. Victor Muller beloofde toen hij medio mei met Chinees geld terugkwam dat het weer goed zou komen, maar vele weken later zijn er dus nog steeds tal van onbetaalde rekeningen. Sommige bedrijven in Zweden hebben zich al tot een incassobureau gewend.

Misschien moeten ze eens bellen met de Nederlandse en Duitse bedrijven die in 2007 voor hetzelfde probleem stonden. Toen had Spyker dezelfde belabberde betalingsmoraal als Saab nu. Boze bedrijven stapten naar de pers met hun grieven.

Geen vertrouwen
Door dat Saab veel leveranciers nog steeds in de kou laat staan, wordt de herstart van de productie er niet makkelijker op. Saab geeft als reden voor de vertraging dat eerst alle aanvoerlijnen op orde moeten zijn. Ofwel: als er ook maar één onderdeel ontbreekt, dan heeft het geen zin om de productielijn te starten.

Mezger van Nedschroef ziet het somber in: 'Ik heb er niet veel vertrouwen in. Een situatie zoals nu heb ik nog niet eerder meegemaakt. Als dat geld uit China niet komt, dan is het over voor Saab.'

Vladimir Antonov voert de druk op

Wie dacht dat de rol van Vladimir Antonov omtrent Saab uitgespeeld was, heeft het mis. Dat was vorige week al op dit blog te lezen. Deze week voert hij de druk op de instanties rond Saab verder op. Nu de nood hoog is, profileert hij zich steeds nadrukkelijker als de redder waar men niet omheen kan.

Gisteren schreef Antonov een brief aan industrieminister Maud Olofsson waarin hij zijn zorgen uit over haar vertrek uit de politiek en het effect daarvan op Saab. Kortgeleden had hij al een ontmoeting met haar om zijn plannen uiteen te zetten. Olofsson was na afloop gematigd positief en zei dat ze Antonov best wil toelaten tot Saab, mits alle andere betrokken partijen ook akkoord gaan. De Europese Investeringsbank blokkeert Antonov echter nog steeds. Die wil zeker weten dat Antonov's vermogen geen dubieuze afkomst heeft.

Antonov zorgt er dus heel slim voor dat hij zijn goede bedoelingen met Saab etaleert bij de machtigste instanties rond de overlevingsstrijd van Saab. Alle hoofden draaien zijn kant op. Terwijl alle andere mogelijkheden uitgeput lijken, staat Antonovs aanbod om 100 miljoen euro te investeren nog als een huis.

Stap verder
Deze week ging Antonov nog een stap verder. Hij wil de uitgestelde betaling van Saab aan General Motors overnemen. Bij de overname van Saab door Spyker vorig jaar gaf General Motors 326 miljoen dollar mee in de vorm van preferente aandelen. Victor Muller riep lange tijd dat het kapitaal was, maar daarover werd hij door Euronext op de vingers getikt. In werkelijkheid is het een verplichting. Het is immers een uitgestelde betaling. Vanaf volgend jaar komt daar rente op en in 2016 moet het bedrag afgelost worden. Die aflossingsverplichting is een enorme molensteen om de nek van Saab waar momenteel bijna niemand bij stilstaat.

Antonov wil naar verluidt deze schuld van Saab aan GM overnemen voor 80 tot 90 miljoen euro. Als hij in plaats van GM de schuldeiser is, dan wordt zijn machtspositie ten aanzien van Saab groter. GM is waarschijnlijk allang blij dat het van het hoofdpijndossier Saab verlost is. Als de 326 miljoen wordt afbetaald, dan is dat meegenomen, en als dat niet lukt, boekt GM het gewoon af. Van zo'n bedrag ligt de Amerikaanse autoreus niet wakker. En als het nu een deel ervan kan krijgen via Antonov, is het ook goed. GM heeft niet langer bezwaar tegen Antonov. Ten tijde van de overname nog wel en daarom kocht Victor Muller Antonov toen uit.

Publieke opinie
In Zweden gaan steeds meer stemmen op om Antonov toe te laten als investeerder in Saab. Zo komt niet alleen vanuit Antonov zelf, maar ook vanuit andere belanghebbenden steeds meer druk op de EIB en de Zweedse regering. Als zij een mogelijke oplossing blokkeren, zodat Saab alsnog failliet gaat, dan zal de publieke opinie het deze instanties zwaar aanrekenen. De Zweedse regering zal dat ongetwijfeld geen prettig scenario vinden.

Door subtiel de zwarte piet bij anderen neer te leggen, terwijl die tot nu toe juist hem zwart maakten, maakt Antonov ruimte voor zichzelf om de rol van redder op zich te nemen.