vrijdag 20 mei 2011

Volgende week vrijdag, 27 mei, gaat de Saab-fabriek in Trolhättan weer draaien, beloofde Victor Muller donderdag tijdens de aandeelhoudersvergadering van Spyker Cars nv, dat sinds donderdag Swedish Automobile heet. Volgende week komt een delegatie van de nieuwe Chinese partner Pang Da op bezoek in Trolhättan. Muller wil hen graag een draaiende fabriek laten zien, zei hij. Op vrijdag moeten de eerste 100 auto's na zeven weken durende onderbreking weer van de band rollen.

Muller was optimistisch als altijd. Hooguit duurt het een of twee dagen langer, zei hij, maar dan draait de fabriek weer. Het is nu alsof het vrijdagmiddag is, zei Muller. Zodra er weer onderdelen zijn, wordt het weer maandagochtend. Alleen heeft er niet een weekend tussen gezeten, maar zeven weken.

Het eerste nieuwe geld van Pang Da is binnen. Afgelopen dinsdag kon Saab 30 miljoen euro op zijn rekening bijschrijven. Twee weken geleden verschafte financier Gemini al een lening van 30 miljoen euro. Geld is er dus weer.

Maar het is de vraag of de toeleveranciers net zo staan te springen om weer te beginnen als Muller. Sommigen hebben personeel ontslagen omdat er geen orders van Saab meer kwamen. Voorzitter Sven-Ake Berglie van leveranciersvereniging FKG was verbolgen over de problemen bij Saab. Momenteel zit Saab om de tafel met zijn leveranciers. Die zullen behalve betaling van achterstallige rekeningen ongetwijfeld strengere voorwaarden eisen voor nieuwe leveringen. Hun vertrouwen is geschonden. Oude condities en oude betalingstermijnen zijn verleden tijd.

Veelzeggend was de manier waarop Muller de gesprekken met de leveranciers kenschetste. Het ziet er redelijk positief uit, zei Muller. Dat klint niet heel enthousiast.

Eerder al werden voorspellingen gedaan over de herstart van de fabriek. Die had deze week al zullen draaien, werd voorgespiegeld toen de deal met Hawtai rond kwam. De vertegenwoordigers van Hawtai zagen bij hun bezoek een slapende fabriek. Als dat het bezoek van Pang Da ook maar niet overkomt.

donderdag 19 mei 2011

Déjà-vu

Velen waren verrast toen zes weken geleden door geldgebrek de productielijn van Saab in Trolhättan tot stilstand kwam. Maar voor degenen die Saab-eigenaar spyker en diens topman Victor Muller al wat langer volgen, was het een déjà-vu. Want water nu gebeurt bij Saab, vertoont sterke parallellen met hoe het Spyker in het verleden is vergaan.


Eind 2006, begin 2007 ontstond bij de sportwagenfabriek in Zeewolde een dusdanig cashtekort dat leveranciers zo lang op hun geld moesten wachten dat velen stopten met leveren. Er bleven Spykers onafgebouwd staan. De medewerkers werden naar huis gestuurd. Spyker zelf gebruikte toen het argument dat er nieuwe motoren in de auto's kwam die aanpassingen aan het chassis vergden. maar dat was slechts de halve waarheid. Muller bleef roepen dat er niets aan de hand was, tot de feiten hem de mond snoerden.


Grotere wereld


Toen waren Spyker en Muller kleine spelers en kwam hij er vrij makkelijk mee weg. Nu echter staat Muller met Saab in een veel grotere wereld. Hij heeft met veel meer en veel machtiger partijen te maken dan toen hij alleen sportwagens bouwde: de Zweedse overheid, de Europese Investeringsbank, de Chinese overheid, General Motors. En die kijken allemaal mee.


Het is onbegrijpelijk dat Saab het zover heeft laten komen dat de productielijn stilvalt. De reputatieschade is gigantisch. De gebeurtenissen van de afgelopen zes weken hebben alle inspanningen van afgelopen jaar om het merk er weer bovenop te krijgen, grotendeels teniet gedaan. Kopers die net weer wat vertrouwen hadden gekregen in Saab, haken weer af. Toeleveranciers zijn sceptisch. Saab is ver teruggeworpen.


Door het stof


Amper een jaar geleden werd Muller door een paar duizend Saab-medewerkers in Trolhättan toegejuicht als hun grote redder. Zo ziet hij het graag. Eindelijk de erkenning die hij al zo lang zocht, maar in Nederland niet vond. Maar dezelfde Muller, naar wie diezelfde paar duizend mensen afgelopen dinsdag keken toen hij hen in de fabriekshal toesprak, moest nu diep door het stof.


Nooit opgeven, is zijn motto, en dat bewijst hij zelf door vol enthousiasme en overtuigingskracht eigenhandig de onderhandelingen met zijn Chinese financiers te voeren. En als het misgaat, zoals met Hawtai, als de wiedeweerga een nieuwe partner te vinden. Dat getuigt van doorzettingsvermogen. De tol die de inspannende weken hebben geëist, waren Muller dinsdag aan te zien.


Optimistische aannames


Al deze toestanden zijn het gevolg van een fout die bij Spyker vaker gemaakt is: te optimistische aannames voor de toekomst. Spyker zou tot 500 sportwagens per jaar gaan bouwen. Dat aantal is in de volle tien jaar van Spykers bestaan niet eens gehaald. Hetzelfde was te zien bij Spykers Formule 1-team. Dat zou in 2007 tientallen miljoenen aan sponsorgeld binnenhalen. Dat kwam niet.


Saab zou in 2010 eerst 60.000 auto's gaan bouwen, later ging die prognose omlag naar 45.000. Het werden er uiteindelijk 30.000, de helft van de oorspronkelijke planning. Dit jaar zouden het er 80.000 worden. Dat gaat niet meer lukken nu de fabriek al weken stil ligt.


Verontrustend


De meest verontrustende aanname is echter de aflossing van de 326 miljoen dollar aan uitgestelde betaling die Saab aan General Motors moet voldoen. Bij de overname van Saab heeft GM dat bedraag aan Saab gelaten. Muller noemde het aanvankelijk kapitaal, maar het is een schuld. Vanaf 2012 geldt een rente van 6% op het bedrag. Vanaf medio 2014 wordt dat 12%. Eind 2016 moet het zijn terugbetaald. Zo niet, dan loopt de rente door. Saab wil de 326 miljoen dollar terugbetalen uit de lopende bedrijfsvoering.


Deze financieel grootste aanname is ondergesneeuwd geraakt in het tumult van de afgelopen dagen. Hoe moet Saab zo'n groot bedrag ooit aflossen als het nu al geen cash meer heeft? De 65 miljoen euro van Pang Da is alleen genoeg om de ergste financiële nood te lenigen.