donderdag 30 juni 2011

Vladimir Antonov voert de druk op

Wie dacht dat de rol van Vladimir Antonov omtrent Saab uitgespeeld was, heeft het mis. Dat was vorige week al op dit blog te lezen. Deze week voert hij de druk op de instanties rond Saab verder op. Nu de nood hoog is, profileert hij zich steeds nadrukkelijker als de redder waar men niet omheen kan.

Gisteren schreef Antonov een brief aan industrieminister Maud Olofsson waarin hij zijn zorgen uit over haar vertrek uit de politiek en het effect daarvan op Saab. Kortgeleden had hij al een ontmoeting met haar om zijn plannen uiteen te zetten. Olofsson was na afloop gematigd positief en zei dat ze Antonov best wil toelaten tot Saab, mits alle andere betrokken partijen ook akkoord gaan. De Europese Investeringsbank blokkeert Antonov echter nog steeds. Die wil zeker weten dat Antonov's vermogen geen dubieuze afkomst heeft.

Antonov zorgt er dus heel slim voor dat hij zijn goede bedoelingen met Saab etaleert bij de machtigste instanties rond de overlevingsstrijd van Saab. Alle hoofden draaien zijn kant op. Terwijl alle andere mogelijkheden uitgeput lijken, staat Antonovs aanbod om 100 miljoen euro te investeren nog als een huis.

Stap verder
Deze week ging Antonov nog een stap verder. Hij wil de uitgestelde betaling van Saab aan General Motors overnemen. Bij de overname van Saab door Spyker vorig jaar gaf General Motors 326 miljoen dollar mee in de vorm van preferente aandelen. Victor Muller riep lange tijd dat het kapitaal was, maar daarover werd hij door Euronext op de vingers getikt. In werkelijkheid is het een verplichting. Het is immers een uitgestelde betaling. Vanaf volgend jaar komt daar rente op en in 2016 moet het bedrag afgelost worden. Die aflossingsverplichting is een enorme molensteen om de nek van Saab waar momenteel bijna niemand bij stilstaat.

Antonov wil naar verluidt deze schuld van Saab aan GM overnemen voor 80 tot 90 miljoen euro. Als hij in plaats van GM de schuldeiser is, dan wordt zijn machtspositie ten aanzien van Saab groter. GM is waarschijnlijk allang blij dat het van het hoofdpijndossier Saab verlost is. Als de 326 miljoen wordt afbetaald, dan is dat meegenomen, en als dat niet lukt, boekt GM het gewoon af. Van zo'n bedrag ligt de Amerikaanse autoreus niet wakker. En als het nu een deel ervan kan krijgen via Antonov, is het ook goed. GM heeft niet langer bezwaar tegen Antonov. Ten tijde van de overname nog wel en daarom kocht Victor Muller Antonov toen uit.

Publieke opinie
In Zweden gaan steeds meer stemmen op om Antonov toe te laten als investeerder in Saab. Zo komt niet alleen vanuit Antonov zelf, maar ook vanuit andere belanghebbenden steeds meer druk op de EIB en de Zweedse regering. Als zij een mogelijke oplossing blokkeren, zodat Saab alsnog failliet gaat, dan zal de publieke opinie het deze instanties zwaar aanrekenen. De Zweedse regering zal dat ongetwijfeld geen prettig scenario vinden.

Door subtiel de zwarte piet bij anderen neer te leggen, terwijl die tot nu toe juist hem zwart maakten, maakt Antonov ruimte voor zichzelf om de rol van redder op zich te nemen.

maandag 27 juni 2011

Mysterieuze Saab-besteller zorgt deze week voor cash

Merkwaardig. Saab heeft een bestelling uit China ontvangen voor 582 Saabs ter waarde van 13 miljoen euro. De besteller wenst anoniem te blijven. Het geld zal nog deze week op de rekening van Saab worden bijgeschreven. Op die manier kan Saab alsnog de salarissen van zijn medewerkers uitbetalen.

De vooruitbetaling op de bestelling lijkt sterk op de overeenkomst met de Chinese autodistributeur Pang Da van enkele weken geleden. Als onderdeel van die deal betaalde Pang Da 30 miljoen euro voor 1.300 Saabs die later dit jaar geleverd gaan worden.

Noodgreep
Of de besteller van vandaag ook Pang Da is, blijft ongewis. Het kan evengoed een van de andere partijen zijn waarmee Saab onderhandelt of heeft onderhandeld. Als het toch Pang Da zou zijn, dan is dat best verklaarbaar. Pang Da heeft een investering van 65 miljoen euro klaarliggen die onderwerp is van goedkeuring door de Chinese autoriteiten. Het kan zo zijn dat via de bestel-constructie alvast een deel van dat bedrag wordt vooruitgeschoven. De 13 miljoen kan dan later van de 65 miljoen worden afgetrokken. Maar dat is een speculatieve veronderstelling.

Het is in elk geval een noodgreep om cash binnen te halen. Het nieuws van een week geleden dat er geen geld meer is om salarissen uit te betalen, heeft veel kwaad bloed gezet in Zweden. De vakbonden dreigen met een faillissementsaanvraag als Saab geen manier vindt om toch uit te betalen.

Goed nieuws show
Deze week speelt Saab het slim door op de maandagochtend bij aanvang van een nieuwe beursweek een goed-nieuws-show op te voeren met het verse geld. De aandelenkoers, die vorige week een ongekende afstraffing van dik 50% kreeg, spoot direct omhoog.

Maar vandaag was er ook minder goed nieuws. De Raad van Bestuur van Saab is een paar leden kwijtgeraakt. Twee vakbondsvertegenwoordigers en de bedrijfsjuriste (saillant genoeg de vrouw van Saabs pr-man) zijn afgelopen weekend opgestapt. Victor Muller leidt Saab nu in zijn eentje. Veteraan Jan-Ake Jonsson was een maand geleden al vertrokken. Zo verliest de top dus alle oude getrouwen.

Rode draad
Muller die zakenpartners verliest: dat is een rode draad in de geschiedenis van Spyker. In de afgelopen tien jaar heeft Muller een spoor van zakenpartners en medebestuurders achter zich gelaten die na korte of langere tijd uit onvrede zijn opgestapt. De eerste in de rij was Maarten de Bruijn, met wie hij Spyker in 2000 oprichtte. Die werd met ruzie het bedrijf uitgewerkt. Later hielden ook John de Mol en Michiel Mol, die fors hadden geïnvesteerd, het voor gezien.

Bestuurders in loondienst is evenmin een lang leven beschoren. Financieel bestuurders Lex Roukens stapte na een jaar op. Zijn opvolger Hans Go vertrekt binnenkort omdat volgens de officiële lezing het moederbedrijf geen aparte CFO nodig heeft naast die van Saab. Maar Saab heeft momenteel helemaal geen CFO. De beoogde CFO zag uiteindelijk af van zijn komst en sindsdien is die functie vacant gebleven.

Solo
Muller opereert solo. Zo is het altijd al geweest. Zijn plannen reiken zo ver, en hij neemt zulke grote stappen dat bijna niemand hem kan bijhouden. Wie zich niet kan vinden in zijn grootste plannen waar hij rotsvast in gelooft, die laat hij achter. Hij gaat dóór naar de toekomst waar hij in gelooft. Hijzelf stapt in het vliegtuig en gaat de wereld over op zoek naar financiers; hij werkt dag en nacht om geld te vinden; hij gaat zelf aan de onderhandelingstafel zitten met potentiële partners.

Volgens Zweedse media heeft Saab een verzoek ingediend voor statutenwijziging die een directie van een of twee mensen mogelijk maakt. Kennelijk is Muller van plan zelf de touwtjes in handen te houden zonder al te veel mensen om zich heen.

vrijdag 24 juni 2011

Vlak Vladimir Antonov nog niet uit

Nu de nood bij Saab hoger is dan ooit, en de zoektocht naar financiers in volle gang is, rijst de vraag welke rol Vladimir Antonov kan spelen in deze situatie. Velen denken dat de jonge miljonair (36) buitenspel staat, omdat hij geen aandeelhouder meer mocht zijn en niet mag investeren in Saab. De Europese Investeringsbank (EIB) en de Zweedse overheid blokkeren zijn deelname omdat ze twijfelen aan de afkomst van Antonovs vermogen en vermoedens hebben over banden met dubieuze kringen. De Zweedse National Debt Office en voormalig Saab-eigenaar General Motors hebben Antonov intussen wel vrijgepleit.

Maar reken erop dat Antonov alles vanaf de zijlijn nauwgezet volgt. Hij heeft herhaaldelijk bij monde van een woordvoerder de wens geuit om weer te investeren in Saab, zodra hij groen licht krijgt. Vergeet niet dat de overname van Saab het idee van Antonov zelf was. Toen Koenigsegg eind 2009 afhaakte als potentiële koper van Saab, zei Antonov in zijn Londense kantoor tegen Victor Muller: zou dat niet wat voor ons zijn?

Antonov had grote plannen met Saab. Zo wilde hij in Rusland, in autobolwerk Kaliningrad een fabriek bouwen voor budgetauto's op basis van techniek van de oude Saab 9-3 en 9-5 modellen. Diezelfde techniek werd door Saab verkocht aan het Chinese BAIC, maar die mag dat alleen op zijn thuismarkt gebruiken.

100 Miljoen euro
Antonov heeft momenteel 100 miljoen euro klaar liggen om in Saab te steken. Maar de autoriteiten staan hem dat niet toe. Muller kon op de aandeelhoudersvergadering een maand geleden zijn frustratie nauwelijks verbergen toen hij erover sprak: 'Het geld is er en toch mag je er niet bij. Als Antonov dat geld in januari had mogen investeren, dan hadden we de huidige problemen helemaal niet gehad.'

Velen rondom Saab vragen zich af waarom Antonov nu niet gewoon wordt toegelaten. Dat zou een oplossing zijn. Als de nood maar hoog genoeg is, zal de Zweedse overheid misschien toch overstag gaan om te voorkomen dat 3.500 Saab-werknemers op straat komen te staan. De Zweedse Industrieminister Maud Olofsson zei deze week dat de Zweedse overheid Antonov best groen licht wil geven, maar alleen als de EIB dat ook doet.

De EIB heeft zich daarover nog niet uitgesproken. Wel is duidelijk dat de onderlinge verhoudingen tussen Saab en de EIB niet optimaal zijn. Afgelopen weken zijn er stekeligheden over en weer uitgesproken. Muller ergert zich aan de 'oorverdovende stilte' van de kant van de EIB, die op zijn beurt een persbericht uitstuurde waarin het stelt 'geen liquiditeitsverschaffer te zijn'. De aanvraag van Saab is in behandeling en de EIB merkte fijntjes op dat het daar al meer tijd in gestoken heeft dan in andere gevallen vanwege wijzigingen bij Saab.

Onvoldoende
Maar dan nog. Antonovs 100 miljoen is niet voldoende om de toekomst van Saab zeker te stellen. De achterstallige rekeningen alleen al belopen 60 mln euro. Dan is er geld nodig om nieuwe onderdelen te kopen voordat de productie echt kan beginnen. Met andere woorden, ook al zijn de rekeningen betaald, dan nog ontstaat er een gat van vele weken tot aan het moment dat de cash op verkochte auto's begint binnen te stromen. En dan hebben we het nog niet eens over de ontwikkelingskosten voor nieuwe modellen. Antonovs 100 miljoen is misschien wel voldoende als daarna de Chinese miljoenen gaan binnenkomen. Maar dat is nog allerminst zeker.

Met het doorzettingsvermogen dat we van hem kennen is Muller momenteel 24 uur per dag bezig om geld te vinden - iets wat hij al vaker heeft moeten doen. Deze keer is het echter anders. Muller bevindt zich in een ander krachtenveld dan toen hij alleen de Spyker sportwagenfabriek runde. Dat was een klein wereldje met relatief kleine bedragen. Nu heeft hij te maken met Europese en nationale overheden en toezichthouders. Dergelijke instanties laten zich minder makkelijk overtuigen dan potentiële zakenpartners.

Maar onderschat Muller nooit. Op het moment dat er geen redden meer aan lijkt, tovert hij een konijn uit zijn hoge hoed. Eind 2007, na het Formule 1-debacle, was dat Vladimir Antonov. Wie weet wordt de Rus voor de tweede keer redder in nood.

donderdag 23 juni 2011

Geen salaris is doorgaans begin van het einde

Een nare verrassing voor de medewerkers van Saab vanochtend. Ze krijgen hun salaris over juni niet uitbetaald. Er is geen geld meer.

De toonzetting van Saabs mededeling is somber. Saab is druk doende om geld te vinden, onder ondere door mogelijke verkoop van het vastgoed, maar er is geen garantie voor succes. Deze keer geen optimistische quotes van Victor Muller waarin hij zijn rotsvaste geloof in een positieve uitkomst etaleert, zoals in het verleden wel gebeurde.

Allerlaatste

Salarissen niet meer betalen is wel zo'n beetje het allerlaatste wat je doet, zei Peter Törngren vanochtend in de Zweedse media. Törngren was de curator die de liquidatie van Saab begeleidde toen General Motors eind 2009 had besloten om de stekker eruit te trekken. Törngren is nu niet betrokken bij Saab, maar heeft destijds meegemaakt hoe het pad naar het einde verloopt.

Het vertrouwen van steeds meer partijen rondom Saab loopt deuken op. Eerst kregen de leveranciers hun geld niet en nu is het personeel aan de beurt. Ook potentiële investeerder Hawtai werd in zekere zin gebruuskeerd: omdat hun geld niet snel genoeg naar Saab kon stromen wegens goedkeuringsprocedures, werd de overeenkomst verscheurd. Saab kon niet langer wachten. Het is tekenend voor de nijpende situatie, net als het voorstel van maandag om de openstaande rekeningen deels nu en deels in september te betalen.

Cashtekort

Een oplossing lijkt niet binnen handbereik. De ogenschijnlijk fraaie deals met partijen uit verre landen zijn niets waard voor de korte termijn, want ze lossen het acute cashtekort niet op. Er moet simpelweg snel geld op tafel komen van een investeerder.

De loyaliteit van de Saab-medewerkers is danig op de proef gesteld, maar hun 'Saab-spirit' is altijd gebleven. Tot dusver werden de medewerkers niet rechtstreeks financieel getroffen. Terwijl de productie stillag, kregen ze gewoon doorbetaald.

Keerpunt

Dit kan een keerpunt zijn voor de loyaliteit van de medewerkers. Een faillissement van Saab was tot nu toe niet in hun belang. Maar nu ze geen geld van Saab krijgen, ligt dat anders. Vakbond IF Metall heeft al laten weten dat het zich zal beraden op een faillissementsaanvraag als een betalingsaanmaning geen soelaas biedt. Als eigenaar Swedish Automobile, voorheen Spyker, het niet voor elkaar krijgt om Saab overeind te houden, moet Saab misschien omzien naar een andere reddende engel.

De Zweden weten intussen hoe het ook anders kan: Volvo verkeert onder de vleugels van het Chinese Geely. Daar is geen sprake van trubbels zoals Saab meemaakt. Ongetwijfeld wil een Chinese partij voor een prikje de Saab-boedel kopen. Maar dan alleen van een curator en niet van Victor Muller.

dinsdag 21 juni 2011

Saab-leveranciers hebben weinig keus

'Het zal nooit meer gebeuren', beloofde Victor Muller de medewerkers van Saab medio mei toen hij ze in de fabriek toesprak nadat hij was teruggekeerd uit China met de overeenkomst met Pang Da op zak. Muller had het over de productie-onderbreking die zeven weken geduurd heeft.

Maar die belofte hield niet lang stand. Vandaag twee weken geleden stopte de band halverwege de dag, omdat er onderdelen op waren. Saab heeft vandaag bekendgemaakt dat de productie deze en volgende week stil blijft liggen.

Reden is dat Saab nog altijd met zijn leveranciers in gesprek is over betaling van achterstallige rekeningen en nieuwe leveringsvoorwaarden. Vandaag was er een belangrijke nieuwe stap in dat proces. Zweedse media melden dat Victor Muller zijn leveranciers een voorstel heeft gedaan: nu 10% van de achterstallige schuld betalen en de rest in september.

Waard

De Zweden vragen zich nu af wat die belofte waard is. De geschiedenis van Spyker leert dat Victor Muller vaker beloftes heeft gedaan die niet werden nagekomen. Ook bij Saab.

De vraag is waar Victor Muller tegen september geld vandaan denkt te halen. Wellicht rekent hij erop dat tegen die tijd de Chinese autoriteiten goedkeuring hebben verleend voor de deals met Pang Da en Youngman. Dan stromen er tientallen miljoenen euro's binnen.

Maar speculeren op beslissingen van dergelijke toezichthouders is lastig. Goedkeuringsprocedures hebben een eigen tijdspad en logica die zich niet laten sturen, hoe graag Muller dat ook zou willen. Wel heerst er scepsis bij kenners van de Chinese markt over het slagen van beide deals. Zij denken dat er niet zomaar groen licht gegeven zal worden. Hoe dan ook laat het besluit een paar manden op zich wachten.

Alternatief

Maar wat is het alternatief? Als de leveranciers het voorstel van vandaag niet accepteren, is het ongewis wat ze krijgen. En zelfs óf ze wat krijgen. In het voorstel krijgen ze in elk geval 10%. Ze hebben in zekere zin geen keus.
Voor de leveranciers is een faillissement van Saab geen optie want dan zijn ze nog meer benadeeld. Dan kunnen ze definitief niets meer leveren. Een faillissement is dus zeker niet in hun belang. Hooguit is dat in het belang van een partij die de Saab-boedel voor een prikje van de curator zou willen overnemen.

Antwoord

Muller wil morgen, dinsdag al meteen antwoord van zijn leveranciers. Die houden vandaag nog de kaken op elkaar over wat ze van het voorstel vinden. Het lijkt erop dat ze niet veel keus hebben. Voor hen is het te hopen dat Victor Muller zijn talent als fondsenwerver ook rond september weer zal hebben bewezen.

dinsdag 14 juni 2011

Swedish of toch Chinese Automobile

Spyker Cars staat op het punt zijn naam te veranderen in Swedish Automobile, maar die naam is inmiddels niet meer zo passend. Het zou eerder Chinese Automobile moeten zijn, gezien de tweede Chinese partner die Saab-topman Victor Muller heeft weten te strikken.

Maandag maakte Spyker bekend dat de deal met Pang Da wordt uitgebreid met Youngman. Dat is een relatief kleine Chinese autofabrikant die 136 miljoen euro in Spyker/Saab steekt en gaat deelnemen in de joint ventures die met Pang Da waren overeengekomen: eentje voor distributie en eentje voor productie van auto's. Youngman krijgt in die joint ventures belangen van respectievelijk 33% en 45%.

Probleem niet opgelost
Het is Muller dus weer gelukt om Chinezen aan zich te binden. Maar daarmee is het meest acute probleem van Saab niet opgelost: gebrek aan cash. De deal met Youngman moet worden goedgekeurd door de Chinese autoriteiten. Bij Pang Da was dat niet nodig omdat dat geen autofabrikant maar enkel autodistributeur is. Youngman is een fabrikant en valt onder hetzelfde regime als de deal met Hawtai van begin mei. En we weten hoe dat is afgelopen.

De 136 miljoen euro die Youngman belooft, staan dus nog lang niet op de bankrekening van Saab in Zweden. Terwijl dat juist het hardst nodig is. Auto's bouwen in China kan wel even wachten.

Ver vooruit
Opmerkelijk is dat Muller weer bijzonder ver op de zaken vooruitloopt. De deal met Youngman is de invulling van het gewenste partnership met een autofabrikant om in China auto's te kunnen produceren. Pang Da is alleen een distributeur en dealer. Maar voordat Saab gaat dromen over auto's maken in China, zou het beter zijn om eerst de band in Trolhättan weer te laten draaien.

Achteraf blijkt dat bij de herstart van de fabriek in Zweden op 27 mei lang niet alle achterstallige rekeningen van leveranciers zijn voldaan. Daarom stopten enkele van hen weer snel met leveren, zodat de fabriek vorige week voor de tweede keer tot stilstand kwam.

Zolang er geen cash is, is het onduidelijk wanneer de fabriek in Trolhättan weer gaat draaien. Muller waagde zich vandaag dan ook maar niet meer aan een voorspelling.

woensdag 8 juni 2011

Saab weer stilgevallen

En weer ligt de productie bij Saab stil. Na iets meer dan een week gedraaid te hebben, stopte de band dinsdag rond lunchtijd. Tekort aan onderdelen was de oorzaak. Woensdagochtend ging de fabriek weer draaien , maar al na 40 minuten zwegen de machines opnieuw.

De woordvoerders van Saab bagatelliseren de productie-onderbrekingen. Zij stellen dat hervatting van de productie na zeven weken stilstand tot hick-ups kan leiden.

Maar zoals vaker bij Saab en moederbedrijf Spyker, kan de oorzaak dieper liggen. Ondanks de miljoenen die Victor Muller heeft losgepeuterd bij zijn nieuwe Chinese vrienden, zijn nog niet alle openstaande rekeningen bij leveranciers voldaan. In Zweden klinken ontevreden geluiden vanuit leverancierskringen.

Optelsom
Voor de herstart van de fabriek was 90 miljoen euro nodig. Daarvan kwam 30 miljoen euro van investeringsfonds Gemini in de vorm van een converteerbare lening. Nog eens 30 miljoen euro kwam van de nieuwe Chinese partner Pang Da als vooruitbetaling op 1.300 bestelde auto's. Pang Da heeft intussen voor 15 miljoen euro extra auto's besteld. De derde component van de optelsom is 29 miljoen euro van de Europese Investeringsbank. En die is, voor zover bekend, nog altijd niet binnen.

Het EIB-geld is onderdeel van de grotere lening van 400 miljoen euro die eerder is afgesproken. Dat geld is bedoeld voor speciale projecten onder voorwaarde dat Saab zelf een even groot bedrag bijpast. Dat laatste is momenteel een lastige zaak. Op de aandeelhoudersvergadering van vorige maand gaf topman Victor Muller toe dat een deel van de achterstallige betalingen betrekking had op deze speciale projecten.

Schamen
Toen Victor Muller terugkwam uit China met het contract met Pang Da op zak en de Saab-medewerkers toesprak, beloofde hij dat zo'n ingrijpende onderbreking nooit meer zou gebeuren. Toen de vertegenwoordigers van Pang Da op vrijdag 27 mei op bezoek waren, maakte Muller een feestje van de herstart. Dat is de publicitair-slimme Muller wel toevertrouwd.

Maar het is natuurlijk de omgekeerde wereld. Bij een autofabriek gaat het er primair om dat er auto's worden gemaakt. Saab moest deze basisactiviteit noodgedwongen onderbreken vanwege gebrekkig cashmanagement. Dat is iets om je als management diep voor te schamen. Dat je het zover laat komen. Feest vieren als de productie weer op gang komt slaat in dit opzicht nergens op. Stilzwijgend met het schaamrood op de kaken de productielijn weer aanzetten is meer gepast.

Het is alsof Albert Heijn zijn leveranciers niet betaalt, waardoor schappen leeg raken en winkels moeten sluiten. En dat topman Dick Boer daarna, als er weer geld gevonden is en betaald is, feestelijk de winkel heropent.

Risico
Muller neemt een groot risico. Een slechte betalingsmoraal ondermijnt het vertrouwen in het bedrijf. De onvrede bij leveranciers is allesbehalve weggenomen. Zij zijn niet gerust op de toekomst voor de langere termijn. Saab kan niet zonder zijn leveranciers. Die zijn niet zomaar inwisselbaar. Als ze afhaken, kan dat alsnog het einde van Saab betekenen.