vrijdag 28 oktober 2011

Victor Muller bij Saab van grote winnaar tot grote verliezer

Uiteraard presenteert Saab-topman Victor Muller vandaag de overname van de Zweedse autofabrikant door Youngman en Pang Da als fantastisch. Natuurlijk, het voortbestaan van Saab is -volgens Muller- nu gegarandeerd, er komt geld om alle plannen met het automerk te verwezenlijken, toeleveranciers krijgen betaald en de Zweedse werknemers behouden hun baan want de fabriek blijft in Trolhättan.

Muller als ondernemer
Maar voor Victor Muller persoonlijk en als ondernemer is de deal veel minder fantastisch. Hij verwerd in bijna twee jaar van grote winnaar tot grote verliezer. Van alle grootse plannen die hij bij de overname van Saab had, is niets terecht gekomen. Verkoopverwachtingen waren te hoog en zijn niet gehaald, er ging veel meer geld de onderneming uit dan dat er binnen kwam waardoor de rekeningen niet meer betaald konden worden en uiteindelijk ‘vrijwillige reorganisatie’ in casu uitstel van betaling moest worden aangevraagd. Van synergie tussen Spyker en Saab is het niet gekomen. In plaats van Saab weer op de kaart te zetten heeft het merk imagoschade opgelopen. De productie ligt al maanden stil en Saab is technisch failliet. Het verlies was bij de presentatie van de halfjaarcijfers al opgelopen tot 224 miljoen euro.

Het is de tweede keer dat Muller als auto-ondernemer mislukt. Eerst bij Spyker dat in zijn hele bestaan nog niet één keer winstgevend is geweest en met allerlei financiële noodverbanden overeind werd gehouden. En nu bij Saab dat binnen twee jaar tot aan de rand van de afgrond is geraakt. Er zit overigens een opmerkelijke parallel tussen de gang van zaken bij Spyker en bij Saab.

Dat Saab nog steeds bestaat (vandaag, maar ook twee jaar terug toen voormalig eigenaar General Motors het merk wilde euthanaseren) is op het conto van Muller te schrijven. Maar dat de onderneming nu op zijn gat ligt, komt ook –deels- door hem. Victor Muller is een ontzettend goede dealmaker, dat heeft hij met de overname van Saab door het kleine Spyker weer bewezen (hoewel het ook veel weg had van de lamme helpt de blinde). Hij ziet mogelijkheden waar anderen die niet zien en gaat door waar anderen al lang ophouden. Maar hij is geen operationeel manager, geen CEO. Zowel bij Spyker als bij Saab is de onderneming niet goed geleid.

Muller als investeerder
Voor Muller als investeerder is project Saab mislukt. Van zijn idee om Saab over te nemen, tot waarde te brengen en vervolgens zijn belang te cashen is niets meer over.

Muller zei destijds Saab te hebben overgenomen vanwege de statuur van het merk en zijn mooie herinneringen aan Saabs. Maar al eerder is op dit blog betoogd dat Muller naast autoliefhebber vooral ook investeerder is die een belang in een onderneming neemt en tot winst wil maken. De overname van Saab was een vlucht naar voren. Muller heeft miljoenen euro’s privévermogen in Spyker (en later Saab) zitten. Spyker was nog steeds niet winstgevend, van de aandelenkoers was niet veel meer over en Mullers investering stond onder water. Er moest iets gebeuren. De overname van Saab moest Spyker er weer bovenop helpen, maar vooral ook de investering van Muller.

Met de overnameprijs van 100 miljoen euro is de deal duidelijk niet winstgevend voor Swan (de holding waar Saab en Spyker onder vallen), aldus Muller. Saab werd destijds gekocht voor 74 miljoen dollar (ongeveer 52 miljoen euro), maar Muller zegt dat er in de tussentijd veel geld in Saab is gestoken en schat dit bedrag op ongeveer 120 miljoen euro.

Terug bij af
Wat blijft er over voor Victor Muller? Hij is terug bij af. Muller blijft aan totdat Saab een nieuwe CEO heeft gevonden en zegt daarna bij de onderneming betrokken te blijven. De vraag is als wat. Wellicht commissaris of adviseur. Maar hij staat echter buitenspel. De Chinezen hebben hem niet per se nodig.

Swan blijft straks achter als een lege huls. Youngman en Pang Da lichten Saab uit de holding en als de verkoop van Spyker doorgaat (aan de Amerikaanse investeerder North Street Capital, eind september aangekondigd, maar met de mededeling van Swan dat de overname nog niet zeker is) is ook die onderneming weg uit Swan. Bij de aangekondigde overname werd wel meegedeeld dat Muller zou aanblijven als bestuursvoorzitter van Spyker.

Vuistje
En de Chinezen? Die zijn lachen in hun vuistje. Waar zij in de oorspronkelijke overeenkomst met Swan van juni dit jaar voor 245 miljoen euro een krappe meerderheid in de onderneming zouden krijgen, hebben ze nu voor 100 miljoen dollar heel Saab in handen.

Pang Da en Youngman zijn niet achterlijk en zagen ook wel dat de waarde van Saab de laatste maanden drastisch minder was geworden. Vorige week gaven ze al aan heel Saab over te willen nemen, iets wat Victor Muller toen nog afwees. Wat goed is voor Saab is namelijk niet per se ook goed voor hem. Nu hebben ze toch hun zin. Het kon ook bijna niet meer anders. Guy Lofalk, de bewindvoerder die de vrijwillige reorganisatie van Saab leidde, zag er geen heil meer in en wilde de reorganisatie beëindigen. Dat zou toeleveranciers en vakbonden weer de mogelijkheid geven om het faillissement van Saab aan te vragen. Muller wilde Lofalk nog vervangen, maar hij stond met zijn rug tegen de muur.

Goedkeuring
Zoals alles de laatste tijd rond Saab is ook de overname door Pang Da en Younmgan nog niet helemaal zeker. De Chinese toezichthouders, maar ook voormalig Saab-eigenaar General Motors (dat nog financieel was verbonden aan Saab) moeten nog hun goedkeuring geven.

maandag 24 oktober 2011

Saab laat Chinese reddingsboei los

Met het verscheuren van de overeenkomst met Pang Da en Youngman heeft Saab een groot probleem voor zichzelf gecreëerd. Het gooit 245 miljoen euro weg, afgezien van een paar voorschotjes die het al heeft gekregen.

Saab doet dit omdat de Chinezen de bedragen die waren afgesproken, niet overmaakten. Het actuele struikelblok was de 70 miljoen euro die vorige maand was overeengekomen als vooruitbetaling op de 245 miljoen euro.

Losweken
Dat de Chinezen de oorspronkelijke deal van juni wilden wijzigen, was wel duidelijk en logisch. De prijs van 4,19 euro waartegen ze aandelen Swedish Automobile (Swan, het moederbedrijf van Saab) zouden kopen, was niet langer reëel sinds de koers van Swan zich rond de 1 euro beweegt. Afgelopen week bleek dat Pang Da en Youngman inmiddels een heel andere deal voor ogen hadden: Saab Automobile losweken uit de holding Swedish Automobile (Swan) voor omstreeks 20 miljoen euro. Dat is ongeveer de beurswaarde van Swan.

Voor de Chinezen zou dat gunstiger zijn dan de oorspronkelijke deal, maar Victor Muller wilde daar niet aan, om redenen die hier vrijdag zijn toegelicht.

Reddingsboei
De deal met Pang Da en Youngman was de reddingsboei voor Saab. Pang Da en Youngman zijn misschien niet de grootste, maar wel serieuze partijen. Ze staan echter onder grote invloed van de Chinese overheid. Staatsorganisatie National Development and Reform Commission (NDRC) die zijn goedkeuring moet geven is de allesbepalende factor bij de beslissing of de Chinese miljoenen wel naar Trolhättan mogen vloeien. Terwijl Saab in acute geldnood zit, belandde het in een procedure die maanden in beslag neemt. Victor Muller zal tandenknarsend hebben toegezien hoe het stroperige proces zich voltrok. En hoe hij zich daar niet aan kon onttrekken.

Tot nu toe. Want nu gaat Muller weer zijn vertrouwde pad op. In Alex Mascioli van North Street Capital heeft hij een individuele investeerder gevonden die hem uit de brand kan helpen. Muller kan op persoonlijk vlak veel dichter tegen zo'n autominnend individu aankruipen dan tegen een veelkoppig, anoniem Chinees bedrijf dat gebonden is aan overheidsinvloeden.

Niet transparant
Het mechanisme vertoont grote gelijkenissen met het binnenhalen van Vladimir Antonov in 2007. Ook hij is een man met diepe zakken via een investeringsbedrijf en tegelijk een autofanaat. Ook hij is buiten de eigen kring een onbekende. Heel transparant zijn ze beide niet. Dat wordt nog verergerd doordat informatie op internet van en over Mascioli recentelijk uit de lucht is gehaald. Zelfs zijn tot voor kort openbare autotest-website is op zwart gegaan.

Mascioli ontfermde zich al over Spyker en toen de Chinese deal in zijn voegen begon te kraken, kwam hij over de brug met een lening en opname van aandelen. Althans, dat beloofde hij. Een en ander is nog niet geëffectueeerd.

Hoe hard de deal met Mascioli is, is lastig te zeggen. In ieder geval weten we dat Saabs bewindvoerder Guy Lofalk er weinig vertrouwen in heeft. Die stelde tegenover Zweedse media dat er nauwelijks iets zwart op wit staat aangaande Mascioli. We moeten Victor Muller wederom op zijn blauwe ogen geloven. Dat is tot dusver helaas al vaker slecht uitgepakt.

vrijdag 21 oktober 2011

Victor Muller buitenspel zetten lukt niet zomaar

Laaiend moet hij zijn geweest. Victor Muller voelt zich ernstig gepasseerd door Guy Lofalk, de bewindvoerder die de reorganisatie van Saab leidt, maar er geen heil meer in ziet. Lofalk wil de reorganisatie beëindigen, maar Muller wil Lofalk laten vervangen. Volgende week doet de rechter uitspraak.

De woede van Muller over Lofalks handelen was bijna hoorbaar in een interview met de Zweedse radiozender P4. Daarin beschuldigt Muller Lofalk ervan buiten de grenzen van zijn mandaat te zijn gegaan. Muller bevestigde dat Lofalk heeft geprobeerd om Saab te verkopen aan de Chinese Volvo-eigenaar Geely en dat hij vervolgens heeft geprobeerd om Saab Automobile los te maken uit de holding Swedish Automobile (afgekort Swan) en rechtstreeks te verkopen aan Pang Da en Youngman. 'Onacceptabel', brieste Muller voor de radio.

Mullers eigen belang
De argeloze lezer zal zich afvragen waarom Muller daar nou zo gebeten op reageert. Lofalk deed gewoon zijn werk. Goed beschouwd is verkoop van de werkmaatschappij Saab Automobile aan de Chinezen misschien wel een goede oplossing. Maar dat druist in tegen Mullers eigen belang. Goed voor Saab is namelijk niet per se goed voor Muller.
Muller wil koste wat kost Saab Automobile binnen de Swan-holding houden en er externe financiers geld in laten investeren. Alleen dan heeft de holding waarde. Zelf heeft Muller sinds de oprichting van Spyker in 2000 vele miljoenen in het bedrijf gepompt. Die kunnen er alleen met winst uitkomen als Swan een winstgevende onderneming wordt.

Kortom, Muller wil cashen zoals iedere investeerder dat wil. Dat kan Muller alleen als de holding Swan en zijn belang daarin de eigenaar blijft van Saab. Als Saab wordt verkocht, blijft de holding leeg achter - en blijft Muller met lege handen achter. Er is hem alles aan gelegen om dat te voorkomen. Hij zal dan ook alleen een oplossing accepteren waarbij Saab Automobile binnen Swan blijft en hijzelf invloed kan blijven uitoefenen.

Centrum van de macht
Muller wil altijd in het centrum van de macht blijven. Weliswaar zoekt hij een nieuwe CEO voor Saab, en zodra die er is, stapt hij opzij, maar alleen om dan zelf president-commissaris te worden. Niet meer de dagelijkse uitvoering, maar wel de controle.

Tot nu toe had Muller bij Saab mensen om zich heen die hij kon beïnvloeden. Maar met de komst van Lofalk werd dat anders. Lofalk heeft als door de rechter benoemde bewindvoerder een onafhankelijke positie. Dat Lofalk naar China afreist voor gesprekken en daarbij geen vertegenwoordigers van Saab meeneemt, voelt Muller als een dolksteek in de rug. Hij kan er niet tegen dat mensen dingen buiten zijn controle om doen. En wat hem niet bevalt, dat moet uit de weg geruimd worden.

Muller is sta-in-de-weg
In Zweedse media gaat het gerucht dat Lofalk van de Zweedse overheid de instructie heeft gekregen om Muller buitenspel te zetten. Bijna twee jaar geleden was Muller de grote redder van Saab, maar intussen is de Zweden wel duidelijk geworden dat die redding binnen zeer korte tijd is uitgelopen op een fiasco, zonder uitzicht op een deugdelijke oplossing.

Juist omdat Muller altijd alles zelf wil doen en heeft gedaan, slaat het verwijt voor het falen van Saab sterk terug op hem. Tijd voor een andere oplossing, denken de Zweden, en daar is Muller alleen maar een sta-in-de-weg bij.

Maar Muller van het toneel te krijgen, lukt zomaar niet. Tot nu toe wist hij altijd te overleven. Maar zo erg als Guy Lofalk aan zijn stoelpoten zaagt, dat heeft tot nu toe nog niemand gedaan.

donderdag 20 oktober 2011

Saabs bewindvoerder gelooft er niet meer in

Bewindvoerder Guy Lofalk die de reorganisatie bij Saab leidt, ziet er geen heil meer in. Hij verzoekt de rechtbank om de reorganisatie te beëindigen. De reden zal ongetwijfeld liggen in het alsmaar uitblijven van beloofde gelden uit China.

Saab kan zonder dat geld simpelweg niet overleven. Bij het uitblijven van uitzicht op een oplossing is de bewindvoerder gerechtigd om de reorganisatie te laten beëindigen. Lofalk is op dat punt gekomen, nu het Chinese geld waar Saab zo naar smacht maar niet lijkt te komen.

Cruciaal onderdeel
Alles draait om de 245 miljoen euro die de Chinese investeerders Pang Da en Youngman hebben toegezegd. Zij moeten eerst toestemming hebben van de Chinese autoriteiten voordat ze het geld naar Saab mogen overmaken. Die wordt in november verwacht, en om alvast de ergste nood te lenigen had Youngman een voorschot van 70 miljoen euro beloofd. Dat bedrag was een cruciaal onderdeel van het besluit van de rechtbank om de reorganisatie toe te staan.

Het geld liet echter op zich wachten. De deal was gegoten in een constructie waarbij Youngman techniek van Saab in licentie krijgt, maar daar werd over gesteggeld en zodoende stond de 70 miljoen nog steeds niet op Saabs bankrekening. Youngman heeft vorige week een voorschot van ongeveer 10 miljoen euro gegeven op dat voorschot van 70 miljoen, zodat Saab nog een beetje lucht kreeg.

Noodgreep
Als noodgreep heeft Saab verder ook North Street Capital, de kersverse koper van de Spyker sportwagens, ingeschakeld voor een aandelenuitgifte van enkele miljoenen en een lening van 60 miljoen dollar, zo bleek vandaag.

Maar dat heeft bewindvoerder Lofalk niet kunnen overtuigen. Lofalk handelde zoals het hem is opgedragen in zijn rol van bewindvoerder: een oplossing zoeken en als die er niet is, dan dat erkennen. Saillant is dat Lofalk door Saab zelf is aangedragen als kandidaat toen het bedrijf de reorganisatie-aanvraag deed.

Bewindvoerder vervangen
Saab heeft aangekondigd in beroep te gaan tegen Lofalks beëindigingsaanvraag en verzoekt ook om hem te laten vervangen door een ander. Victor Muller zal tandenknarsend hebben toegezien hoe Lofalk vanuit zijn onafhankelijke positie kon handelen. Dat is niets voor Muller, die altijd zelf de touwtjes in handen wil hebben.
Lofalk heeft naar verluidt onder andere met Volvo-eigenaar Geely geflirt om Saab onder te brengen, maar die bedankte voor de eer. Ook BAIC, koper van de techniek van de oude generatie 9-3 en 9-5 modellen, werd benaderd maar wilde niet.

Einde van de reorganisatie zou betekenen dat schuldeisers weer hun vorderingen op Saab kunnen laten gelden en het faillissement van Saab kunnen aanvragen. De reorganisatie was bedoeld om de schuldeisers op afstand te houden totdat het beloofde Chinese geld zou binnenkomen. Maar daar wil Guy Lofalk niet meer op wachten.